به گزارش کورنگ، استفاده از داروهای گیاهی از گذشته مورد توجه مردم بوده است و تعدادی از مردم هم به محض ظاهر شدن علائم بیماری به جای مراجعه به پزشک به عطاری‌ها به خصوص عطاری‌هایی که سابقه طولانی‌تری دارند مراجعه می‌کنند چراکه از نظر آنها این شیوه درمان ارزان‌تر و دسترسی به آن راحت‌تر بوده و استفاده از آن عوارض منفی بر سلامت ندارد. این درحالی است که آنها از آثار و عوارض منفی ناشی از مصرف اشتباه داروهای گیاهی که توسط افراد غیر متخصص تجویز می‌شود آگاه نیستند.
مردم تصور می‌کنند گیاهان دارویی عوارض ندارد!
آقای انصاری از مراجعان به یکی از عطاری‌های شهر همدان است که برای درمان یک عارضه پوستی شبیه به تاول بر بازوی دستش به عطاری مراجعه کرده و صاحب عطاری هم با مشاهده تاول، چند نوع گیاه خشک به همراه یک پماد برای او تجویز کرد و شیوه استفاده از آن هم که به صورت تایپ شده بر روی آن بود.
وی در گفت‌وگو با فارس گفت: من از کودکی عطاری‌ها را بیشتر از پزشکان قبول دارم چراکه داروی گیاهی حتی اگر اثری هم نداشته باشد ضرر هم ندارد و به همین دلیل هم من استفاده از داروهای گیاهی را ترجیح می‌دهم.
آقای عقیلی نیز یکی دیگر از افرادی است که است که برای درمان کبد چرب به عطاری مراجعه کرده، صاحب عطاری با شنیدن شرح حال و حتی پرس‌وجو در مورد سونوگرافی کبد و آزمایشات وی یک سری عرقیات و جوشانده گیاهی برای مدت یک ماه تجویز کرد و هزینه این داروها نیز حدود 30 هزار تومان شد که این مبلغ تقریباً معادل مراجعه به پزشک فوق تخصص است.
وی نیز به خبرنگار فارس گفت: برای درمان کبد چرب بارها به پزشک متخصص مراجعه کردم اما هر بار به جز هزینه‌های آزمایش، سونوگرافی، اسکن کبد و... نتیجه ای حاصل نشده به همین دلیل هم به توصیه دوست و آشنا به استفاده گیاهان دارویی روی آورده‌ام.
محمد رضایی نیز یکی از جوانانی است که برای آکنه صورت به عطاری مراجعه کرده بود و صاحب عطاری یک پماد و چند ماسک گیاهی برای وی تجویز کرد.
وی نیز به خبرنگار فارس گفت: من برای از بین رفتن آکنه‌های صورتم درمان‌های زیادی را انجام داده‌ام اما نتیجه نگرفتم به خاطر همین تصمیم گرفتم داروی گیاهی را هم امتحان کنم.
آنچه از صحبت‌های مردمی که برای درمان بیماری به عطاری مراجعه کرده بودند برداشت می‌شود؛ حاکی از آن است که بسیاری از مردم به اشتباه تصور می‌کنند داروی گیاهی نمی‌تواند آثار مخرب داشته باشد و اینکه عطاری‌ها به عنوان تنها افراد متخصص برای تجویز این داروها در بین مردم شناخته شده‌اند. از این رو به نظر می‌رسد اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی ضرورت انکارناپذیری برای تغییر نگرش مردم به استفاده از داروهای گیاهی و گیاهان دارویی است.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم‌پزشکی همدان درباره باید و نبایدهای استفاده از گیاهان دارویی و جایگاه عطاری‌ها نظرات قابل توجهی ارائه کرد.
داروهای گیاهی جایگزین داروهای گیاهی
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان در گفت‌وگو با فارس گفت: گیاهان دارویی از دیرباز نقش موثری در درمان داشته‌اند و شیوه درمان با گیاهان دارویی در تمام ملل از قدیم‌الایام وجود داشته و تنها مختص ایران نیست.
ایرج خدادادی ادامه داد: با پیشرفت علم به جای اینکه خود گیاه یا جوشانده آن مورد استفاده باشد مواد موثر آن از گیاه استخراج شده تا به شکل صنعتی و در مقیاس کلان تولید شود.
وی افزود: با رشد جمعیت و افزایش شیوع بیماری‌ها و در پی آن نیاز به درمان باعث شد تا گیاهان دارویی طی فرایند صنعتی به داروهای گیاهی تبدیل شوند و به این ترتیب امروزه داروهای گیاهی به جای گیاه دارویی استفاده می‌شوند.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان اضافه کرد: با نگاهی به تاریخ می‌توان گفت گیاهان دارویی که در حال حاضر زیرساخت‌های داروهای موجود را تشکیل می‌دهند سابقاً توسط حکما و افرادی با القاب حکیم و... که اقدام به درمان با این گیاهان می‌کردند تجویز می‌شد که حکیم بوعلی سینا بارزترین آنهاست.
46 عطاری در همدان فعالیت می‌کنند
وی با بیان اینکه در حال حاضر 46 عطاری در شهر همدان وجود دارد و از این تعداد متاسفانه بخشی از اتحادیه آرایشی و بهداشتی و تعدادی هم از اتحادیه خواروبارفروش‌ها مجوز گرفته‌ان، گفت: این در حالی است که شغل عطاری شامل هیچ یک از این مشاغل نیست و در واقع یکی از مشکلات کار آنها این است که اتحادیه مستقلی که بتواند عطاری‌ها را به عنوان یک صنف مستقل زیرپوشش قرار دهد وجود ندارد.
عطاری‌ها اتحادیه مستقل ندارند
خدادادی افزود: با توجه به اینکه عطاری فرآورده و گیاه دارویی را عرضه می‌کنند که می‌توانند در درمان بیماری‌ها نیز موثر باشد، باید یک صنف مشخص داشته باشند و قوانین خاصی بر آنان نظارت کند.
وی ابراز داشت: از ابتدای سال تاکنون 80 مورد بازدید از عطاری‌ها صورت گرفته و طی این بازدیدها 12 تا از آنها پلمب شده و بعضی بعد از دریافت تذکر و اخطاریه تعهد محضری دادند و بازگشایی شدند و مجوز ادامه فعالیت گرفتند.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان خاطرنشان کرد: تعدادی از عطاری‌های موجود حتی مجوز از اتحادیه که اولین مجوز است را نداشتند که با آنها برخورد شد و به این طریق مجبور به اخذ مجوز از اتحادیه‌های مذکور شدند.
وی با بیان اینکه البته عطاری‌هایی هم در همدان وجود دارد که هیچ مورد خلافی در آنها صورت نگرفته، یادآور شد: متاسفانه تبلیغات ماهواره‌ای، عدم آگاهی عمومی، سوء استفاده بعضی از عطاری‌ها برای اغفال مردم، دست به دست هم داده و موجب ایجاد باورهای اشتباه مردم نسبت به داروهای گیاهی شده است.
خدادادی تأکید کرد: برای کاهش بیمارها، کوتاه‌شدن و موثر بودن دوره درمان و داشتن نسلی سالم نیاز است باورهای عمومی در این زمینه تغییر کند.
وی اضافه کرد: اهمیت توزیع داروهای گیاهی تا حدی است که عطاری‌ها فقط مجوز فروش گیاه خشک و زنده را دارند؛ حتی اجازه بسته‌بندی آنها را هم ندارند و اگر کسی بخواهد گیاه دارویی را به شکل بسته‌بندی شده ارائه کند باید از وزارت بهداشت مجوز داشته باشد.
حکیم فروشنده گیاه دارویی نیست!
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان افزود: بوعلی سینا که پدر علم نوین پزشکی است و افراد متاخر به وی همه برای درمان از گیاهان دارویی استفاده می‌کردند، تنها فروشنده گیاه نبودند بلکه آنها حکیم بودند و با سال‌های مطالعه علم لازم در این زمینه را داشتند.
وی گفت: در آرامگاه بوعلی سینا بیش از 450 مقاله علمی موجود است که بیش از 40 مورد آن در علم طب است.
عطاری‌ها اجازه ورود به حوزه درمان را ندارند
وی در رابطه با نقش عطاری‌ها در تجویز داروهای گیاهی و ورود آنها به بحث درمان خاطرنشان کرد: این افراد تنها می‌تواند به عنوان فروشنده گیاهان دارویی وارد چرخه درمان شوند و فقط از این طریق خود را عضوی از ارائه‌دهندگان خدمات درمانی بدانند.
خدادادی یادآور شد: ارائه دارو توسط عطاری‌ها به مشتریان هم مشروط بر این است که آن گیاه دارویی قبلاً توسط فرد دارای صلاحیتی تجویز شده باشد که علم و دانش آن را داشته و در رابطه با آن تحقیق و مطالعه کرده باشد.
وی همچنین بیان کرد: مشکل موجود در استفاده از داروهای گیاهی دخالت افراد شاغل در عطاری‌هاست که به صورت خودسرانه اقدام به درمان می‌کنند و به جایگاه خود در چرخه درمان با گیاهان دارویی واقف نیستند.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان خاطرنشان کرد: در حال حاضر با توجه به پیشرفت علم پزشکی حتی در حوزه طب سنتی این مساله که افرادی تنها با شناخت تجربی و اطلاعات سینه به سینه که درستی آنها ثابت نشده؛ پا به عرصه درمان بگذارند قابل قبول نیست و اعتماد به چنین شیوه‌های درمانی نوعی درجا زدن و پسرفت است.
عطاری‌ها حکم داروخانه را دارند
وی گفت: امروزه با وجود دانشگاه‌های طب سنتی می‌توانیم صدها پزشک همچون بوعلی داشته باشیم و عطاری‌ها و گیاهان موجود در آنها هم فقط ابزار درمان هستند و به عبارتی حکم داروخانه را در طب سنتی دارند.
خدادادی با اشاره به اینکه وزارت بهداشت قویاً با دخالت عطاری‌ها در بحث درمان مخالف است و شدیداً با آن برخورد می‌کند افزود: همانطور که دریافت دارو از داروخانه مستلزم ارائه نسخه پزشک است ارائه گیاهان دارویی هم باید به این صورت باشد.
وی ابراز داشت: عطاری‌ها در این چرخه فقط نقش فروشنده را دارند و درمان نسخه‌پیچ در عطاری‌ها به هیچ وجه مورد تأیید وزارت بهداشت نیست.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان در رابطه با ادعای عطاری‌ها در درمان بیماران نیز گفت: هیچ نتیجه تحقیقاتی این را ثابت نمی‌کند و فقط زمانی این ادعا قابل اثبات است که کار تحقیقاتی در آن انجام شده باشد.
وی افزود: در درمان بیماری عوامل زیادی همچون استرس، هورمون‌ها و... موثرند بنابراین نمی‌توان گفت با استفاده از داروهای گیاهی تجویز شده توسط عطاری‌ها درمان صورت گرفته است.
باید باور اشتباه مردم اصلاح شود
خدادادی با بیان اینکه باورهای اشتباه مردم باید اصلاح شود چراکه امروزه اصول علمی حرف اول را می‌زند، اضافه کرد: باید نقص‌ها، بیماری‌ها و عوامل خطر شناسایی و هشدارهای لازم در این زمینه داده شود.
وی گفت: باید با تغییر نگرش و آگاهی‌بخشی آنها را از خطرهایی که سلامتی خود را تهدید می‌کند آگاه کرد که رسانه‌ها در این زمینه می‌توانند نقش تاثیرگذاری داشته باشند.
دخالت عطاری‌ها در حوزه درمان جرم است
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: بر اساس قانون تنها دارندگان مجوز و پروانه می‌توانند در مشاغلی که در راستای درمان فعالیت دارند ورود کنند.
وی با بیان اینکه افراد و موسسه‌ها برای فعالیت در این عرصه باید حتما از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مجوز بگیرند، ابراز داشت: همچنین براساس این قانون افرادی که بدون داشتن پروانه رسمی به اموری که به تصویب وزارت بهداشت جز مشاغل پزشکی و پروانه‌دار محسوب می‌شوند اشتغال بورزند بلافاصله محل کار آنها پلمب خواهد شد .
خدادادی هرگونه دخالت صاحبان مغازه‌های عطاری در درمان بیماران را جرم دانست و تاکید کرد: نه تنها در عطاری بلکه در داروخانه‌ها نیز فروش بدون نسخه دارو شامل این قانون است چراکه داروخانه تنها مجوز برای عرضه دارو را دارد.
وی از مردم خواست در صورت مشاهده چنین مواردی مراتب را به معاونت غذا و دارو اطلاع دهند، تجویز فروش داروهای گیاهی ترکیبی دست‌ساز در عطاری‌ها را نیز تخلف خواند و افزود: در صورت مشاهده چنین مواردی در بازدیدها یا گزارش‌های مردمی با آنها برخورد جدی می‌شود.
فروش داروهای گیاهی دست‌ساز در عطاری‌ها تخلف است/ساماندهی عطاری‌ها
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان یکی دیگر از مشکلات در این زمینه را عدم وجود آیین‌نامه‌های مدون کشوری دانست و گفت: در استان‌های مختلف، آیین‌نامه‌های مختلفی در حال اجراست و در این زمینه وحدت رویه وجود ندارد.
وی تأکید کرد: همین که کسی نمی‌داند از کدام اتحادیه باید مجوز بگیرد نشاندهنده نابسامان بودن وضعیت عطاری‌هاست.
خدادادی با بیان اینکه مسئولین استانی به این باور رسیدند نیاز به ساماندهی در این زمینه وجود دارد، گفت: طبق مصوبات، دانشگاه علوم پزشکی مکلف به استخراج و اجرای مقررات قانونی موجود به منظور ساماندهی به عطاری‌ها شده و در همین راستا اماکن، نیروی انتظامی، نمایندگان سازمان تعزیرات، مراجع قضایی، فرمانداری با شکل بازدیدهای مشترک با افراد فاقد مجوز برخورد می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: هر گونه تبلیغاتی که در عطاری‌ها مبنی بر آثار معجزه آسای بعضی داروها مثل کپسول‌های لاغری، چاغی و ضد چین و چروک و... واقعیت ندارد و مردم نباید سلامتی‌شان را به بهای اندکی بفروشند.
حرف آخر
آنچه از این نوشتار بر می‌آید اینکه، طب سنتی به عنوان یک طب اثربخش در درمان شناخته شده و از قدیم‌الایام مورد توجه بیماران بوده، اما آنچه اهمیت دارد این است که استفاده خودسرانه و یا تجویز افراد غیر متخصص می‌تواند مولد آثار مخربی باشد که نه تنها به درمان منتهی نمی‌شود بلکه مسیر درمان را طولانی‌تر کرده و زمینه را برای بروز مشکلات دیگر مهیا می‌کند.
از این رو اگر استفاده از درمان‌های سنتی مورد توجه بیماران است این درمان باید توسط پزشکان متخصص طب سنتی صورت بگیرد.
===========
طیبه عباسی‌صیفی
============
انتهای پیام