به گزارش پایگاه خبری تحلیلی کورنگ ،با گذشت بیش از سه هزار سال از نخستین مراودات تجاری ایران و چین، روابط اقتصادی دو کشور همچنان یکی از محورهای مهم در منطقه اوراسیا به‌شمار می‌رود. در سال‌های اخیر و هم‌زمان با سیاست «نگاه به شرق» ایران و اجرای «برنامه همکاری جامع ایران و چین»، گفت‌وگو درباره آینده این روابط اهمیت بیشتری یافته است.
انجمن چینی‌های مقیم ایران، که به‌تازگی فعالیت رسمی خود را در تهران آغاز کرده، یکی از نهادهایی است که تلاش می‌کند با افزایش تعاملات مردمی، تسهیل ارتباطات تجاری و ارتقای شناخت متقابل، مسیر همکاری‌های اقتصادی را هموار کند،
در همین زمینه، خبرنگار تسنیم گفت‌وگوی مفصلی با تن کای، رئیس این انجمن و از فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران چینی در ایران، انجام داده که در آن به ظرفیت‌ها، چالش‌ها و چشم‌انداز روابط دو کشور پرداخته است.
انجمن چینی‌های مقیم ایران تحت راهنمایی و حمایت سفارت جمهوری خلق چین در ایران و با همکاری انجمن‌های مرتبط ایرانی، پس از شش ماه برنامه‌ریزی و آماده‌سازی، در تاریخ 2 ژانویه 2024 (12 دی 1402) به‌طور رسمی در پایتخت ایران، تهران، آغاز به کار کرد. اعضای این اتحادیه از میان مقامات و بازرگانان چینیِ مقیم و فعال در ایران انتخاب شده‌اند و هدف آن تبدیل شدن به پلی مهم برای تعاملات مردمی و همکاری‌های تجاری و بازرگانی میان ایران و چین است.
در حوزه بازرگانی، حجم تجارت دوجانبه چین و ایران در سال 2024 به 13٫372 میلیارد دلار رسید؛ از این میزان، صادرات چین به ایران 8٫928 میلیارد دلار و واردات چین از ایران 4٫444 میلیارد دلار بوده است. اگر به داده‌های تاریخی نگاه کنیم، حجم تجارت دوجانبه میان دو کشور در سال 2021 به 14٫85 میلیارد دلار و در سال 2022 به 16٫28 میلیارد دلار افزایش یافته بود، اما در سال‌های اخیر این ارقام تا حدی کاهش یافته است.
در سال‌های گذشته، چین همواره در جایگاه نخستِ شرکای تجاری ایران قرار داشته است، بااین‌حال حجم کلی تجارت میان دو کشور روندی کاهشی را نشان می‌دهد. در مقایسه با تجارت جهانی چین، در سال 2021 مجموع تجارت خارجی چین 5995.4 میلیارد دلار و مازاد تجاری آن 636 میلیارد دلار بود، در سال 2023 این رقم به 6037.6 میلیارد دلار با مازاد 838.2 میلیارد دلار رسید، در سال 2024 نیز، یعنی سال گذشته، حجم کل تجارت چین 6160 میلیارد دلار و مازاد تجاری آن 992 میلیارد دلار بوده است.
تجارت چین و ایران در سال 2024، با رقم 13٫3 میلیارد دلار، تنها 0٫218 درصد از حجم کل تجارت جهانی چین را تشکیل می‌دهد. برای مقایسه، در همان سال حجم تجارت چین با کشورهای همسایه یا دارای جمعیت مشابه با ایران چنین بوده است:
با قزاقستان: 43٫8 میلیارد دلار،
با ترکیه: 42٫8 میلیارد دلار،
با عراق: 54٫2 میلیارد دلار،
با عربستان سعودی: 107٫5 میلیارد دلار،
با پاکستان: 23 میلیارد دلار،
و با ویتنام: 260٫6 میلیارد دلار.
جمعیت ویتنام حدود 100 میلیون نفر است که تفاوت چندانی با ایران ندارد، اما حجم تجارت آن با چین تقریباً 20 برابر بیشتر از ایران است.
ایران با وسعتی حدود 1٫65 میلیون کیلومترمربع و جمعیتی در حدود 92 میلیون نفر، از دید ما شرایط طبیعی بسیار مساعدی برای گسترش تجارت با چین دارد. اگر دولت‌ها و مردم دو کشور سیاست‌ها و اقدامات مناسبی اتخاذ کنند، حجم تجارت دوجانبه به‌راحتی می‌تواند به بیش از 100 میلیارد دلار افزایش یابد، رشدی چهار تا پنج برابری، حتی تا ده برابری نیز کاملاً ممکن است.
دلایل من برای این باور چنین است:
1. ایران کشوری پهناور با جمعیتی زیاد و دارای منابع غنی نفت، گاز و معادن است.
2. ایران از زیرساخت‌های صنعتی نسبتاً کاملی برخوردار است و تقریباً تمام شاخه‌های صنعتی را داراست؛ ویژگی‌ای که در سطح جهانی کم‌نظیر است.
3. نظام آموزشی ایران منسجم است و سطح سواد عمومی بالاست، به‌ویژه درصد بالایی از جوانان تحصیلات عالی دارند، که این امر پشتوانه‌ای ضروری برای توسعه اقتصادی کشور به‌شمار می‌رود.
4. ایران در محل تلاقی اروپا، آسیا و آفریقا و در مرکز ناحیه‌ای واقع است که دربرگیرنده دریای خزر، دریای سیاه، مدیترانه، دریای سرخ، خلیج فارس و دریای عرب است؛ موقعیتی ژئوپولیتیکی منحصربه‌فرد که مزیت چشمگیری برای توسعه تجارت بین‌المللی فراهم می‌کند.
ایران به‌عنوان کشوری با تمدنی کهن، از دیرباز دارای سنت‌های دیرینه در تجارت بین‌المللی بوده است و بر اساس شواهد باستان‌شناسی، روابط تجاری آن با چین به بیش از سه‌هزار سال پیش بازمی‌گردد. ایران همواره در تعامل دوستانه با جامعه جهانی مهارت داشته و توانایی ایجاد نظام‌های قدرتمند علمی، صنعتی و اقتصادی را داراست.
با توجه به این مزیت‌ها، چشم‌انداز همکاری میان ایران و چین در زمینه‌های اقتصادی، علمی، تجاری و فرهنگی بسیار گسترده است، حتی اگر حجم تجارت دوجانبه ده برابر شود، تنها معادل پنجاه درصد تجارت کنونی چین با ویتنام خواهد بود، که باعث تعجب نیست، ازاین‌رو من نسبت به گسترش روابط تجاری میان ایران و چین اطمینان و امیدواری فراوانی دارم.