دولت آمریکا علی رغم تعهدات خود در برنامه اقدام ژنو (JPOA) مبنی بر «عدم اعمال تحریم جدید مرتبط با برنامه هسته ای علیه ایران»، روز گذشته بیش از 30 فرد و شرکت ایرانی را تحریم کرد که در میان آنها نام افرادی به چشم می خورد که دقیقا به «دلیل کمک به برنامه هسته ای ایران» تحریم شده اند.

بر اساس آنچه که در بیانیه مطبوعاتی وزارت خزانه داری آمریکا آمده(1)، آقایان محمد جواد ایمانی راد و آرمان ایمانی راد از مدیران شرکت آلومینات به اتهام تامین تولیدات آلومینیومی برای صنعت هسته ای ایران در لیست تحریم قرار گرفته اند.

آذرماه سال گذشته پس از آنکه آمریکا برای اولین بار تعهدات خود در توافق ژنو را نقض و 18 فرد و شرکت ایرانی مرتبط با برنامه هسته ای را تحریم کرد، کسانی در داخل کشور مدعی شدند آمریکا تحریم جدیدی علیه ایران تصویب نکرده و آنچه انجام شده، اجرای قوانین تحریمی است که پیشتر تصویب شده است. ما در همان ایام طی یادداشتی تفصیلی (2)، ضمن تشریح سیستم اعمال تحریم وزارتین خزانه داری و بازرگانی آمریکا، و همچنین تحلیل عبارات به کار رفته در توافق ژنو، استدلال کردیم که اقدام واشنگتن مصداق «اعمال تحریم جدید» و ناقض توافق ژنو است. به هر صورت واکنشی از سوی وزارت محترم خارجه مشاهد نشد، این روند اعمال تحریم های جدید نیز متوقف نشد و علی رغم اینکه برخی اعضای 5+1 نیز بر «جدید بودن تحریم ها» تاکید داشتند(3)، آمریکا با این ادعا که تحریم ها مربوط به قوانین قبلی هستند، هر از چندگاهی افراد و شرکت های جدیدی را تحریم کرد. شاید سکوت مسئولان ذیربط بود که باعث شد نهایتا رهبر معظم انقلاب که به دقت پیگیر روند و نتایج مذاکرات هستند، حجت را برهمگان تمام کرده و علنا تاکید فرمایند «آمریکایی‌ها نه تنها دشمنی‌ها را کم نکردند بلکه تحریم ها را هم افزایش دادند! البته می‌گویند این تحریم‌ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه‌ تحریم هم، فایده‌ای نداشته است».(4)

مهم ترین دستاورد توافق ژنو، بارها و بارها از سوی مسئولان محترم ذی ربط توقف تحریم ها علیه کشورمان خوانده شده است. اما به وضوح مشاهده می شود که تعهدات آمریکا درباره تحریم، صرفا به تحریم های هسته ای محدود شده و همین تعهد محدود نیز زیر پا گذاشته می شود. در این میان، راه حل عقلانی قطعا این نیست که تهران نیز دست به اقدام متقابل زده و همه تعهدات خود در برنامه اقدام ژنو را زیرپا بگذارد. اما سکوت و بی اعتنایی نسبت به نقض تعهد نیز عقلایی نیست. لذا؛

اولین اقدامی که از وزارت محترم خارجه انتظار می رود، اعتراض رسمی به نقض توافق ژنو است که متاسفانه تاکنون و طی 5 دور تحریم «پسا توافق ژنو» صورت نگرفته است. با چنین اعتراضی، حداقل این توهم آمریکا که توافق ژنو، چیزی بیش از «تعهد یکجانبه ایران» نیست، خواهد شکست. دیگر طرف های توافق وادار به واکنش خواهند شد. قدرت چانه زنی ایران نیز در مذاکرات افزایش خواهد یافت؛ بدین معنی که با استناد به نقض توافق ژنو، تهران می تواند بگوید به دیگر تعهدات واشنگتن نیز اعتماد نداشته و ضمانت های عینی تر برای عملی شدن تعهدات لازم دارد. سکوت ایران، حتی اگر کشوری چون روسیه به نقض توافق اعتراض کند، به معنی آن است که تهران نسبت به ادامه شرایط کنونی رضایت دارد.

دومین اقدام، به عزیزان مذاکره کننده مربوط می شود و آن، بازنگری این دوستان در تعریف خود از طرف مذاکره یعنی «دشمن» است. تاکنون اگر تصور می شد طرف مقابل دشمن بالذات نیست و یا اینکه می شود با دیپلماسی گره ها را گشود و کدورت ها را رفع کرد و با خنده و شوخی مسائل فیمابین را حل و فصل نمود، هم اکنون این باور باید در ذهن دوستان تقویت شده باشد که «آمریکا دشمن جمهوری اسلامی ایران است»، «دشمنی دشمن یک واقعیت است» و «نمی توان و نباید به او اعتماد کرد». اگر این بازتعریف به درستی صورت گیرد، می تواند اثر خود را در مذاکره بر سر توافق جامع گذاشته و خسران توافق ژنو را جبران کند. اگر یک بار دیگر متن توافق ژنو و روند اجرای آن را از نظر بگذرانیم خواهیم دید که ایران اقداماتی نقد در مقابل وعده هایی نسیه و بی ضمانت را تعهد کرده است. توقف غنی سازی 20 درصد، رقیق سازی اورانیوم 20 درصد موجودی، عدم ایجاد محل جدید غنی سازی، عدم بازفرآوری و یا ساخت تاسیسات مرتبط، گسترش نظارت های آژانس و... همه و همه اقدامات عینی و نقد ایران بود که در مقابل یک سری وعده های نسیه تعهد شد؛ وعده هایی که گوشه کوچکی از آنها (آزادسازی 4.2 میلیارد دلار دارایی های خود ایران) آنهم بر خلاف شکلی که طرف ایرانی انتظارش را داشت (رسیدن به پول نقد)، عملی شد و آنچه برای ایران مهم بود (توقف تحریم ها) روی کاغذ ماند. لذا انتظار می رود اگر توافق جامعی در کار باشد (هر چند راقم این سطور به جد معتقد است طرف غربی با توافق ژنو به همه خواسته های خود رسیده و توافق جامعی در کار نخواهد بود؛ نهایتا پیشنهاد خواهند داد که هر دو طرف در همین مرحله اصطلاحا PAUSE کنند)، مسئولان ما به وعده های نسیه طرف مقابل دل خوش نکنند. در مقابل هر گام عینی و ملموس، گام عینی و ملموس طرف مقابل را مطالبه کنند. باید بدانیم که گام های دو طرف اگر متناسب نباشند، نمی توان در آینده جبران مافات کرد. توقف غنی سازی 20 درصد، گسترش بازرسی های آژانس و دیگر تعهداتی که ذکرشان رفت، معتبرترین سند اعتمادسازی بود که ثابت می کرد ایران دنبال سلاح نیست و لذا در مقابل، همه تحریم های مرتبط با این اتهام نادرست باید لغو می شد.

اینکه نظام بین الملل را آنارشیک خوانده اند، علتش همین است! هیچ مرجع عالی و قدرت فائقه ای نیست که بتوان برای احقاق حق خود به آن مراجعه کرد. هیچ جایی وجود ندارد که وزارت خارجه نقض توافق ژنو را به آنجا گزارش کند و حکم محکومیت آمریکا را بگیرد. شاید علت سکوت و بعضا توجیه! تحریم های اخیر آمریکا توسط برخی عزیزان نیز همین است.

این جملات را هزاران بار باید خواند: « خب، میدان جنگ است دیگر. میدان جنگ، آدم میزند؛ انتظار خوردن هم باید داشته باشد. دشمن بیکار نیست، او هم ضربه میزند. انسان باید در این عرصه وسیع بین‌المللی، خود را در میدان جنگ مشاهده کند. بحث صلح و نوازش و اینها نیست. حتّی آنجائی هم که حرف نرم میزنند، پشت حرف نرم، یک خنجر آخته‌ای وجود دارد که منتظر غفلتی هستند تا دسته در جگر طرف مقابلِ خودشان فرو کنند. لذا باید بیدار بود، باید هشیار بود.»(5)

گرت پورتر، نویسنده و محقق آمریکایی کتابی بی نظیر با عنوان «بحران ساختگی: داستان ناگفته هراس از ایران هسته ای» به چاپ رسانده که در هفته های آتی از سوی انتشارات خبرگزاری فارس روانه بازار خواهد شد. شاید بتوان همه حرف های پورتر را در این جملات خلاصه کرد: آمریکا می داند شما ایرانی ها دنبال سلاح هسته ای نیستید؛ خودش این دروغ را گفته است. لذا دنبال این نباشید که به او ثابت کنید فعالیت هسته ای تان صلح آمیز است. هدف آمریکا جلوگیری از پیشرفت ایران است.

پورتر راست می گوید! اتهام ساخت سلاح هسته ای بهانه ای شده تا صنایع ریز و درشت ایران تحریم شود. صنایع «آلومینیوم» ما را نیز به بهانه کاربرد احتمالی آن در صنعت هسته ای تحریم می کنند... اگر بتوانند، همان «سیم خاردار» را هم تحریم می کنند.

پانوشت ها:

1- http://www.treasury.gov/press-center/press-releases/Pages/jl2618.aspx

2- http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920924000997

3- http://en.ria.ru/world/20140207/187304391/Russia-Slams-New-US-Sanctions-...

4- http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=27180

5- http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=12559

منبع: فارس