به گزارش پایگاه خبری تحلیلی کورنگ ، غار علیصدر یکی از دیدنی‌ های جهانگردی شهرستان کبودراهنگ است. غارعلیصدرطولانی ترین غار آبی جهان بوده و زمین شناسان قدمت سنگ های این کوه را به دوران دوم زمین شناسی یعنی دوره ژوراسیک ( ۱۹۰ تا ۱۳۶ میلیون سال قبل ) نسبت می دهند و شواهد به دست آمده از درون غار حاکی از آن است که این غار پناهگاه انسان های اولیه بوده است. دست طبیعت اشکال طبیعی وآشنای بی بدیلی را بردیواره های آهکی آن نقش زده است، از مجسمه آزادی گرفته تا اسم الله. این غار در تاریخ ۱۳۸۷/۱۰/۱۵ به شماره ۲۳ در فهرست آثار ملی طبیعی ایران ثبت گردیده است.

در روستای علیصدر از توابع شهرستان کبودراهنگ و ۷۵ کیلومتری شمال غربی شهر همدان یکی از عجایب طبیعی جهان و نمونه ای نادر از غارهای آبی قابل قایقرانی به نام غار علیصدر واقع شده است.  غار علیصدر یکی از جاذبه های اصلی گردشگری استان همدان است که به همراه آثار تاریخی دیگر مثل تپه هگمتانه، آرامگاه ابوعلی سینا،  آرامگاه بابا طاهر و گنجنامه این منطقه را به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ایران معرفی کرده است. غار علیصدر در ارتفاعات ساری قیه (صخره زرد)‌ به وجود آمده است، سنگ‌ ها و قندیل‌ هایی که در این غار وجود دارند به شکل مجسمه‌ هایی مثل پنجه عقاب و شیر دوسر درآمده‌ اند. تا چند سال پیش که هنوز تمامی غار کاوش نشده بود عده‌ ای می‌ گفتند این غار ‌بی‌ انتهاست؛ گروه دیگری نظر می دادند این غار از همدان شروع شده و تا اراک و کرمانشاه کشیده شده است. به همین خاطر غارنوردان تصمیم گرفتند تمام طول ۱۱۲۰۰ متری آن را طی کنند.

تاریخ پیدایش غار علیصدر

زمین شناسان قدمت سنگ های این کوه را به دوران دوم زمین شناسی یعنی دوره ژوراسیک ( ۱۹۰ تا ۱۳۶ میلیون سال قبل ) نسبت می دهند و شواهد به دست آمده از درون غار حاکی از آن است که این غار پناهگاه انسان ها بوده است.

کاوش و مطرح شدن غار علیصدر

مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف از قدیم الایام به وجود آن پی برده بودند و از آب آن بهره برداری می کرده اند. در پنجم مهرماه ۱۳۴۲ گروهی ۱۴ نفره از اعضاء هیئت کوهنوردی همدان غار علیصدر را مورد بازدید و کاوش قرار دادند. این عده توانستند با وسائل ابتدایی مانند چراغ دستی و تیوب مقداری در درون غار پیشروی کنند. آنها توانستند با عبور از دریاچه، از شعبات و تالارهای مختلف آن بازدید کنند و زیبایی و عظمت داخل آنرا ببینند و اولین اطلاعات را از وسعت و ژرفای دریاچه و طول و عرض و عمق وارتفاع غار بدست آورند. بازدید این گروه در روزنامه های محلی منعکس شد و در سال ۱۳۴۶ با پخش خبر کشف یک غار شگفت انگیز و بی انتها در سطح رسانه های ملی سیل محققان، کوهنوردان و علاقمندان اثر طبیعی به سوی آن سرازیر شد. علی رغم انتشار خبر این بازدید و بازدیدهای متعاقب، تا سال ۱۳۵۲ دهانه غار تنگ و در حدود ۵۰ سانتیمتر بود و دسترسی به داخل غار تنها توسط کوهنوردان حرفه‌ای ممکن بود؛ سرانجام دهانه غار در اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ به عرض ۵ متر و ارتفاع ۳ متر باز شد. در سال بعد، با بتون ریزی قسمتی از کف غار، مسیر خشکی نیز برای راهپیمایی در غار ایجاد شد و سپس با تجهیز غار به چند قایق و نیز تأمین روشنایی داخل آن، در تاریخ ۴ خردادماه ۱۳۵۵، غار علیصدر به بهره ‌برداری رسید و بلیطهای چاپ شده برای بازدید گردشگران تحویل اداره تربیت بدنی همدان گردید. موفقیت در توسعه و معرفی غار تا بحدی بود که شاه را نیز برای بازدید از غار در ۵ مهرماه ۱۳۵۵ ترغیب کرد که طی آن مقرر شد علاوه بر ارتباط برق سراسری به علیصدر و روستاهای اطراف و آسفالت راههای دسترسی به غار، نسبت به ایجاد مهمانسرای جهانگردی در ده علیصدر اقدام شود.

موقعیت جغرافیایی

دهانهٔ اصلی غار علی‌صدر در روستای علی‌صدر که مربوط به شهرستان کبودرآهنگ است، قرار دارد. همچنین این غار در فاصله ۷۵ کیلومتری شمال غربی همدان در کوههای زاگرس مطابق طول جغرافیایی ۱۵٫۳ درجه و ۳۵٫۱۸ درجه و عرض جغراقیایی ۱۸٫۸ درجه و ۴۸ درجه و ارتفاع ۱۹۸۰ متر از سطح دریا واقع شده‌است. این منطقه دارای نیمه خشک است و میزان متوسط بارش سالانه ۳۰۰ میلی‌ لیتر است.

چگونگی تشکیل غارعلیصدر

در نتیجه ترکیب آب حاصل ازبارش قطرات باران با گاز دی اکسید کربن موجود در هوا تشکیل اسید کربنیک ضعیف ونفوذ آن در زمینهای آ هکی و انجام واکنش شیمیایی ترکیبی نا پایدار به نام بی کربنات کلسیم به وجود آورده است چون این ماده در آب محلول است در درون لایه های آهکی ضخیم فضاهای خالی ریزی ایجاد کرده واین فضاهای خالی میلیون ها سال گسترش پیدا کرده و به مورور به هم پیوسته اند وبه عبارتی میلیونهاسال قلم صانع جهان خلقت به حکاکی ونقش آ فرینی این شاهکار شگفت انگیز مشغول بوده است تا این غار بسیار وسیع در دل زمین ایجاد شده است . رشته علی‌ صدر قسمتی از واحدهای شکل گرفته درغرب ایران موسوم به تشکیلات متعلق به دوران ژوراسیک است و با رشته‌ های متناوب از شیستها و سنگهای شنی در لا به لای پایه آن و یک رشته از ترکیبات آهکی که مثل خاک رس خاکستری تیره بوده و به صورت لایه‌ های نازک روی شیستها قرار گرفته و یک لایه سبکتر از کریستالهای آهکی در بالا قرار گرفته‌ است که محصول تغییراتی است که ناشی از حرارت و فشار بالا مربوط به فعالیتهای آتشفشانی در غرب رشته کوه علیصدر است. رشته علیصدر به خودی خود چینه‌ ای (قسمتی که از روی زمین بالا آمده باشد) از یک طاقدیس بزرگ است که محور اصلی اش درجهت شمال به جنوب است. زاویه قرارگیری لایه‌ ها در غار علیصدر و نواحی مجاور آن در حدود ۴۰ الی ۴۵ درجه‌ است. طول رشته علیصدر حدود دو کیلومتر است. بیشترین ارتفاع رشته ۲۱۸۰ متر است و ارتفاع در محل دهنه ورودی که در شمال رشته علیصدر قرار گرفته ۱۹۸۰ متر است. در طرف جنوب، برآمدگی آهکی به مسافت حدود سی کیلومتر ادامه یافته و به رشته کوههای چاله کن و سارقیه متصل می‌ شود. محور طاقدیس دراین قسمت جنوبی درجهت N۱۱۵E قرار می ‌گیرد؛ بنابراین رشته علیصدر حد فاصل بین کوههای علیصدر و کوه چاله کن از رشته اصلی جدا شده و در قسمت جنوبی ۲۵ درجه در مسیر خلاف گردش ساعت چرخیده‌است. در این کوه دو غار دیگر به نامهای سوباشی و سراب وجود دارد که به ترتیب ۱۱ و ۷ کیلومتر با غار علیصدر فاصله دارند و به لحاظ گسترش زیاد لایه های سنگ آهک متبلور در منطقه امکان ارتباط بین غارهای مذکور با غار علیصدر وجود دارد.

فضای داخلی غار علیصدر

آب دریاچه غار بدون رنگ و بو میباشد و مزه آن معمولی است و هیچگونه حیات جانوری در آن وجود ندارد درجه حرارت آن در طول سال ثابت ودر حدود دوازده درجه سانتی گراد بوده و به قدری زلال است که تا عمق ده متری با نور معمولی و چشم غیر مسلح بخوبی قابل رویت است. نتایج آزمایشهای فیزیکو شیمیائی  نشان می دهد که ترکیبات شیمیائی در نقاط مختلف غار نزدیک به هم بوده وجزء آبهای بی کربناته کلسیک سبک با  ph اسیدیته نزدیک به خنثی میباشد و بدلیل وجود املاح آهکی فراوان در آب غیر قابل خوردن است. از آنجا که مازاد آب غار توسط رشته های مختلفی (مثل چشمه شور) به خارج غار هدایت می شود لذا سطح آب در طی فصول و سالهای مختلف به استثناء مواقع کم آ بی یکنواخت است ولی در مواقع کم آبی دارای نواساناتی بوده که آثار آن برروی دیواره غار به خوبی مشهود است.
آب غار در قسمتهای مختلف آن از صفر تا چهارده متر در نوسان است.  آب دریاچه غار از چشمه های زیر زمینی و ریزش مداوم آب از دیوار و سقف غار تامین میشود که منشا آنها به طور کلی از محل ریزشهای جوی است.

سقف غار که در بعضی قسمت‌ها تا حدود ده متر از سطح آب ارتفاع دارد پوشیده از کربنات کلسیم خالص ودر بعضی قسمتها مخلوط با عناصر دیگر است که برسر راه جریان آب از خارج به داخل غار به وجود آمده اند این روسوبات به صور مختلف استالا کتیت هایی ( چکنده ) را تشکیل داده اند و در کف غار و در جاهایی که آب وجود ندارد استالاکمیت هایی ( چکیده) با اشکال متنوع و جذاب به فور دیده میشود منظره داخل غار بسیا ربدیع و هوای آن بسیار  پاک و لطیف بوده و عاری از هر گونه گرد و غبار  و آلودگی میکروبی است و تابستان خنک و در زمستان گرم و مطبوع است. همچنین هوای داخل غار سبک بوده و حالت سکون مطلق دارد به طوری که چنانچه شمعی در آنجا روشن کنند هیچ  گونه حرکتی در شعله شمع دیده نمی شود. در برخی از معابر غار ده الی یازده کیلومتر پیشروی شده است ولی هنوز تمام کانالها و شبکه های ارتباطی غار کشف نشده اند. در حال حاضر پس از طی مسیر قابل قایقرانی غار نوردی پیاده در قسمت خشکی غار آغاز می شود و گردشگران پس از طی مسافتی نسبتا طولانی مجددا با قایق ادامه مسیر می دهند. تا کنون چهارده کیلومتراز معابر غار کشف شده ولی تنها چهار کیلومتر از معابر که با پرژکتور نور پردازی شده اند مورد بازدید قرار می گیرند. در مجموع بازدید از محوطه وسیع قندیل بزرگ جزایر سوم و چهارم قایقرانی غار نوردی و گذر از پیچ و خم گذرگاههای آبی و دالان‌هایی با سقف بلورین به بیننده اینگونه القا می کند که این غار حقیقتا یکی از شاهکار های جهان آفرینش است و هیچ وصفی توان توصیف این همه شکوه و زیبایی را ندارد.

قایقرانی در غار علیصدر 

آنچه غار علیصدر را از سایر غارهای آبی جهان متمایز می‌ کند، سهولت استفاده از کانالهای آبی درون آن است که به سبب وسعت آن به‌ راحتی می‌ توان در آن طی مسیر کرده و با قایق‌ های معمولی از درون آنها گذشت. محوطه غار دالان‌ های پیچ در پیچ و دهلیزهای متعددی دارد. از مجموعه رشته آبها، دریاچه بزرگی در درون غار بوجود آمده و از این رو نفوذ به ژرفای غار تنها با قایق میسر است. براساس همین گزارش شکستهای زیادی در رشته علی صدر وجود دارد. بین ۳-۲ شکست در هر متر. به‌ علاوه تعدادی سوراخ قیفی شکل در فواصل ۲-۱ متری مشاهده می‌ شود که هر دو مشخصه، نفوذ سریع آبهای سطحی را تسهیل می‌ کند. علاوه بر اینها ارتفاع آب در غار علیصدر در عمیق ترین نقطه به چهارده متر می رسد.
 

شگفتی‌های غار علیصدر 

غار علیصدر از بسیاری جهات علی الخصوص به علت وجود گذرگاههای ممتد آبی و دریاچه های وسیع و قابل قایقرانی که در سرتا سر غار گسترده شده اند یکی از زیبا ترین جلوه های طبیعی ایران وجهان و پدیده ای  منحصر به فرد در نوع خود میباشد که فقط در معدودی از غارهای جهان مثل غار مولیس در فرانسه و غارهای شوالیه وبوکان در استرالیا چنین زیبائیهای خیره کننده ای وجود دارد. ساختار طبیعی غار علیصدر باعث شده تا اشکالی به صورت طبیعی و بدون دخالت بشر ساخته شود. در قسمتی از غار، سنگی وجود دارد که به صورت پنجه عقاب است. در قسمت دیگری از غار، سنگی به چشم می‌خورد که شبیه اسم مبارک‌ الله است.
قسمت‌ های زیادی از غار به شکل‌ های مختلفی درآمده‌ اند؛ مثل شیر دوسر، کبوتر، قایق وارونه یا قسمت دیگری از سنگ‌ های غار که به شکل خوشه انگور است. سنگ‌ های دیگری هم وجود دارند که خیلی شبیه گل‌ کلم هستند و خیلی  طبیعی به نظر می رسند» علاوه بر زیبایی‌ های غار علیصدر که یکی از جاذبه‌ های این مکان شگفت‌ انگیز به شمار می‌ رود آب و هوای دلچسب این منطقه هم تاثیر زیادی در جذب مسافران دارد.

ویژگی های غار علیصدر 

غار علیصدر ( با عمر ۱۹۰ میلیون سال ) موجودی زنده و در حال حیات است (تولد آن در دوره دوم ژوراسیک (دوره دوم زمین شناسی ۱۹۰-۱۳۶ میلیون سال پیش) صورت پذیرفته است.
اختلاف از سطح دریا ۲۱۸۰ متر
ورودی غار ۱۱۰ متر زیر سنگ های سطح زمین
دمای داخل غار ۱۴  درجه سانتی گراد ثابت در طول سال است لذا در تمام فصول سال برای گردشگران مطبوع است.
در تابستان با گرمایی حداکثر ۳۹ درجه سانتی گراد گرم و نیمه خشک منطقه، بمحض ورود بدرون غار آرامش مطبوعی حاصل میگردد و در زمستان با دمای حداقل ۱۴- درجه سانتی گراد منطقه، احساس گرمی به انسان دست میدهد.
عمق آب بین نیم تا ۱۴ متر در نوسان است، حداکثر ارتفاع از سطح آب ۴۰ متر است.
با اینکه غار در زیر سطح زمین است هیچ گونه گاز سمی در آن یافت نمی شود.
بیشترین ارتفاع از عمق آب تا سقف ۵۴ متر است (مشابه برج ۱۸ طبقه)
تنگی نفس در ان احساس نمی گردد.
هیچ موجود زنده ای در آن یافت نمی شود.
یکی از بزرگترین غارهای آبی جهان و به تعابیر بسیار زیباترین و شگفت انگیزترین غار آبی جهان است که در آن می توان قایقرانی کرد.
وجه تمایز این غار از سایر غارهای جهان دریاچه پر آب آن است که زیبایی آن را صد چندان کرده است. شفافیت آب جاری در آن بحدی است که تا عمق چند متری با چشم قابل رویت است.
وجود استکلاکتیک (چکنده) و استالاکمیت های (چکیده) بسیار زیبا با اشکال گل کلمی، سوزنی، چتری و…
امروزه حدود یک میلیون نفر سالانه از این غار بازدید میکنند.
غار در دامنه شمالی سلسله جبال زاگرس و در عمق ارتفاعات ساری قیه قرار گرفته است.
ارتفاع دهانه تا سطح آب ۱۲/۵ متر است.
کریستال های ارگونیت بسیار زیبا در نقاط مختلف غار فراوانند.
در طبقه بندی غار ها، غار علیصدر جزء غارهای دریاچه ای منظور میگردد که در داخل پوسته زمین بوجود می آید.
نفوذ آب بر سنگ های اهکی باعث فرسایش و ایجاد حفره و بمرور زمان محوطه باز و تشکیل غار میدهد .
وجود املاح مختلف مانند آهن، منیزیم، روی، سرب، مس و غیره در زیر پوسته زمین به آب محتوی کربنات و بی کربناتها رنگ های مختلف زرد، قرمز، ارغوانی، قهوه ای،‌ سبز و آبی را میدهد و همزمان با تشکیل چکیده ها و چکنده ها به این شاهکار طبیعت رنگهای طبیعی داده و زیبائی های آنرا صد چندان نمایانگر میکند.
بعضاً دیواره و سقف غار دارای طبقات هستند.
آقای مایکل لومنز غارشناس آلمانی معتقد است به احتمال زیاد گاز co۲ (ناشی از آتشفشان) یک نیروی پیش برنده در تشکیل غار در ناحیه علیصدر میباشد. وجود سنگ های آراگونیت در داخل غار از نظریه تائید پدیده های آتش نشانی در شکل گیری غار حمایت میکنند.
سطح آب داخل غار در اثر شرایط آب و هوایی بین نیم تا یک متر در طول سال متغیر است.
سطح آب داخل غار خیلی بالاتر از نقاط اطراف (بیرونی) غار است.

گزارش روزنامه‌های وقت در مورد غار علیصدر

اولین گزارش روزنامه اطلاعات ۱۳۴۶/۴/۲۴ با جملات زیر چاپ گردید:

کشف دریاچه اسرار آمیز در زیر کوه های همدان.
یک کشف بزرگ در همدان.
دریاچه زیبا با کانال های اسرار آمیز در همدان کشف گردید.
درود بر شما کوهنوردان شجاع.
کوهنوردان کلوپ سینا (همدان) افتخار کشف غار را بنام خود رقم زند.
قایقرانی بر روی دریاچه ای زیبا گذر از تنگه ها و گذرگاههای سنگی، نوازش دیدگان با قندیل های متنوع و بی نظیر و رنگارنگ با هوای دلپذیر در اعماق زمین و دل کوه آرزوی دیرین هر گردشگر دنیاست.
غار با دریچه های سلولی بسیار دائماً در حال تنفس است لذا تنفس روزانه دهها هزار گردشگر هوای مطبوع داخل غار را آلوده نمیکند.
عده ای از علماء دینی غار را یکی از معجزات خلقت و قابل ستایش میدانند.
اشکال استالاکتیت ها و استالاکمیت ها در نقطه نقطه غار متفاوت و گوناگون است و این تنوع بازدید از غار را مهیج میکند.
طول مسیرهای نقشه برداری شده غار ۱۱/۴۴۰ کیلومتر میباشد که توریست طول مسافت آبی ۲۰۱۰ متری را بازدید میکنند.
نوسان سفره های آب زیر زمینی بر اثر تغییرات آب و هوائی مختلف ایجاد ۹ طبقه (سطح) از این طاقچه نموده که حاکی از ۹ سطح آب مختلف در گذشته می باشد.
تالار آزادی غار در ابعاد ۴۰×۶۰×۱۰۰ متر است.

چراباید از این مکان دیدن کرد؟

غارعلیصدراز شگفتیهای طبیعی جهان است. نقشهایی که بطور طبیعی بر دل غار شکل گرفته مسحور کننده است. قایق سواری نیز بر لذت تماشای آن می افزاید.
همچنین درفصل بهار شقایق هایی که در دامن طبیعت  گسترده اند منظره دلربایی خلق میکنند.