دكتر اقبالي از چهره‌هاي معرفي شده در ستون صندلي داغ همدان در سال 1290 هجري شمسي در همدان متولد شد. تحصیلات ابتدایی خود را در مکتبخانه نزدیک منزل زیر نظر استاد معظم «شیخ موسی نثری» آغاز کرد و چند ماه تابستان را نیز در مدرسه تازه تأسیس شادروان «امیر تومان مهدی خان قراگوزلو» که در مزداگرد بسر می‌برد به آموختن زبان فارسی، قرآن و زبان فرانسه ‌پرداخت.

در سال 1310 دكتر اقبالي عازم فرانسه و در رشته زمين‌شناسي موفق به اخذ مدرك فوق ليسانس شد. وي در سال 1317 به ايران بازگشت و دانشكده كشاورزي اروميه را تأسيس كرد.

علي اقبالي در سال 1327 با درجه دانشياري به دانشگاه تهران انتقال يافت و نخستين بار رشته زمين‌شناسي و نقشه‌برداري را در اين دانشكده راه‌اندازي كرد. استاد اقبالي پس از پيروزي انقلاب اسلامي به فعاليت علمي خود ادامه داد و در سال‌هاي 1363 و 1364 دانشگاه عمران و توسعه روستاها را تأسيس كرد.

این پژوهشگر تاریخ، در سال 1332، به دعوت سازمان یونسکو به پاریس عزیمت کرد و به بررسی وضعیت آبیاری و نقش قنات در ایران به تحقیق پرداخت و در خاتمه با ارائه پایان‌نامه خود در موضوع فوق، موفق به اخذ درجه دکترا از دانشگاه پاریس شد.

سال 1337، دکتر اقبالی پس از قبولی در مسابقه دانشیاری دانشگاه تهران، به عضویت هیأت علمی دانشگاه تهران درآمد و در این دوران با استادانی چون پروفسور هشترودی و پروفسور محمود حسابی همکاری داشت.

وی در سال 1339 از طرف سازمان یونسکو به فرانسه دعوت شد. این بار پروژه تحقیقی وی در مورد سرچشمه آب مورد نیاز و مصرف جنوب شهر پاریس توسط دو رودخانه LUNIN و LOIGNE انجام گرفت. تحقیقات دو ساله و تصویب آن از طرف کارشناسان سازمان یونسکو به نام وی در چاپ دوم کتاب «ژیلبر کاستانی» تحت عنوان «منابع آب» منتشر شد.

دکتر علی اقبالی از طرف دکتر منوچهر اقبال، رئیس هیأت نمایندگی ایران در یونسکو، به عنوان یکی از معاونان رئیس نمایندگی انتخاب شد و پس از پایان گردهمایی، نوشته‌ها و پیشنهادات ارائه شده در همایش مذکور، توسط وی گردآوری شد. این مجموعه در حال حاضر در کتابخانه دانشگاه بوعلی سینای همدان قرار دارد.

وی در سال 1346، مدرسه عالی کشاورزی همدان را بنیان نهاد. دانشجویان کارشناسی می‌بایست در پایان دوره یک رساله تحقیقی به عنوان پایان‌نامه تهیه می‌کردند. این رساله‌ها به صورت یک مجموعه علمی در کتابخانه مدرسه عالی کشاورزی گردآوری می‌شد که تعداد زیادی از آنها به دلیل داشتن اطلاعات جامع و کاملی درباره روستاهای استان همدان و برخی روستاهای سایر استان‌های کشور، در سال 1383 تحویل سازمان میراث فرهنگی همدان داده شد.

کتاب «ورزش روزانه بانوان»، ترجمه رمان «تریستان وایزو»، ترجمه کتاب «زمین‌شناسی آذربایجان»، «رساله دکترا در آبیاری ایران و قنات به زبان فرانسه»، «سفرنامه از پاریس تا کشورهای اسکاندیناوی»، «تکنونیک»، «کارتوگرافی و نقشه‌های زمین‌شناسی»، ترجمه کتاب «هیدروژئولوژی»، «نقش جنگل در ازدیاد آب»، «اتم در زمین‌شناسی، ترجمه کتاب «اکولوژی»، ترجمه «سفرنامه ژان اتر، مبحث تاریخی مربوط به دوره نادرشاه»، ترجمه کتاب «چنگیزخان»، «کدامین محیط زیست»، و... از جمله کتاب‌های این پژوهشگر تاریخ است.

دكتر اقبالي نخستين پايه‌گذار ورزش اسكي در ايران

دكتر اقبالي در کنار فعالیت‌های دانشگاهی از توسعه ورزش با توجه به الگوهای متداول در کشورهای خارجی غافل نبود. کوهنوردی، فوتبال و بخصوص ورزش اسکی از ورزش‌هاي مورد علاقه او بود.

دكتر اقبالي برای نخستین بار ورزش اسکی را در ایران پایه‌گذاری كرد و در فراگیری آن تلاش بسیار داشت.

توسعه فرهنگ جامعه و انسان‌سازی از اصول و آرمان‌هاي دكتر اقبالي بود كه هميشه در اين راه قدم برمي‌داشت كه در رأس آن عمران و آبادی روستاها بود.

وي با همین نیت مبادرت به تأسیس مؤسسه‌ای کرد که اهداف اولیه آن آموزش کسانی باشد که در جهت بهروزی روستاییان و فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای عمران روستایی، حفظ جمعیت این مراکز و حفظ محیط زیست گام بردارند.

در پی این اقدام فعالیت‌های مشابهی نیز در تهران صورت گرفت و شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با همفکری جمعی از استادان علاقه‌مند برنامه‌ای تدوین کرد که مؤسسات مشابه بتوانند موجودیت یابند و در این راستا فعالیت کنند.

به راستي تنها نام نيكوست كه از آدمي به جا مي‌ماند و دكتر علي اقبالي نامي است كه هميشه از آن به نيكي ياد خواهد شد؛ چرا كه يك قرن تلاش فرهنگي، علمي، آموزشي و دانشگاهي و شناسايي و كشف استعدادهاي جوان و هدايت صحيح آنها از خصيصه‌هاي آن مرحوم بوده كه زبانزد همگان است.

منبع: همدان‌پیام