حضور یک روحانی در جبهه با حضور سایر اقشار مردم از جهات مختلف متفاوت بود. اولین تفاوت برمی گردد به علت نامیده شدن 8 سال جنگ به دوران دفاع مقدس؛ ما در طول تاریخ ایران در زمان های مختلف، جنگ های زیادی داشته ایم اما این جنگ دفاع مقدس نامیده شد و این دلیل خاصی داشت. دشمن تنها با هدف تصرف خاک و مرز جغرافیایی به ایران حمله نکرد. به عبارت دیگر این جنگ، تنها جنگ جغرافیایی و سرزمینی نبود بلکه در اصل جنگ اعتقادی بود و در جنگ اعتقادی چه کسی باید از اعتقادات دفاع کند؟ بالطبع اولین افراد، روحانیون و حوزه های علمیه هستند... آنچه در ادامه می خوانید گفت وگوی خبرنگار سرویس قرآن و معاف است با «یحیی عقیلی» مسئول کنگره شهدا و ایثارگران روحانی کشور؛
آقای عقیلی ضمن تشکر از اینکه با وجود مشغله کاری وقتی را به این گفتگو اختصاص دادید، ابتدا در رابطه با نوع حضور قشر روحانی در جبهه ها در سالهای دفاع مقدس برای ما بگویید.
* : روحانیت در 8 سال دفاع مقدس در چند مقطع حضور موثر در جبهه داشته است. اولین مقطع، موضوع سازماندهی و ترغیب مردم برای حضور در میادین جنگ بود با توجه به فضای آن روز جامعه و شبهاتی که گاه مطرح می شد مبنی بر این که آیا اصلاً این جنگ از نظر فقهی و شرعی صحیح است یا نه؟ (چون ادعا می شد که مردمان عراق هم مانند مردم ایران شیعه هستند بنابراین این جنگ، نوعی برادرکشی است) با توجه به وجود چنین فضایی توجیه یک رزمنده چه از نظر منطقی و چه از نظر شرعی، قبل از حضور او در میدان جنگ، کاری لازم و ضروری بود. توضیح این موضوع برای رزمندگان و عموم مردم که این جنگ بر ما تحمیل شد و ما موظف به دفاع بودیم و پاسخ به شبهه ها و تبیین فتوای حضرت امام مبنی بر وجوب حضور در میدان و دفاع از کشور، بر عهده روحانیت بود.
مقطع دوم موضوع اعزام ها و بدرقه رزمندگان است. در فرهنگ ما ایرانیان مرسوم است که مسافر را از زیر قرآن رد می کنیم و این موضوع ریشه در اعتقادات و باورهای اصیل مردم ما دارد. در سالهای دفاع مقدس نیز روحانیون در اعزام رزمندگان این کار را انجام می دادند شخصیت هایی مانند آیت الله جوادی آملی رزمندگان را از زیر قرآن رد کرده و بدرقه می کردند و این نشان تقدس کار رزمندگان بود. مقطع سوم هم اصل حضور خود روحانیت در جنگ بود که سه حالت داشت.
مسئولیت روحانیون در جبهه ها تنها کار تبلیغی بود ؟
* : خیر! حضور روحانیت در جنگ سه حالت داشت. اولین نوع حضور روحانیون و حوزویان در جبهه، حضور تبلیغی بود. بسیاری از علما و بزرگان ما که توان سلاح به دست گرفتن نداشتند، با سرکشی و دیدار از رزمندگان و حضور در قرارگاههای عملیاتی، موجب تقویت روحیه رزمندگان می شدند. بزرگانی مانند آیت الله دستغیب، آیت الله مدنی از شهدای محراب ، شهید بهشتی، آیت الله بهاءالدینی و آیت الله مشکینی، بزرگوارانی که صرف حضور آنها در جبهه باعث تقویت روحیه رزمندگان می شد.
بخش دوم، حضور رزمی – تبلیغی بود یعنی روحانیون جوان تری که عمامه به سر با لباس رزم در گردانها حضور پیدا می کردند، جایی که نیاز به رزم بود می جنگیدند و هرگاه نیاز به مسایل تبلیغی و اعتقادی بود به وظیفه خود عمل می کردند مانند شهید حجت الاسلام ردانی پور که هم فرمانده لشکر بود، هم در عملیات رزمی شرکت می کرد و هم تبلیغ انجام می داد. یا شهید میثمی که به نمایندگی از حضرت امام در قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) فعالیت می کرد اما در جمع رزمندگان هم مانند آنها می جنگید و بخش سوم بخش رزمی صرف بود.
روحانی فرمانده لشگر هم داشته ایم؟ روحانیون هم مانند رزمندگان در عملیات ها و تک و پاتک ها شرکت می کردند؟
* : بله ! ما برادران حوزوی داشتیم که بدون این که مشخصه خاصی از طلبه بودن و حوزوی بودن داشته باشند، لباس بسیجی پوشیده و در خطوط مقدم جبهه حاضر می شدند و مسئولیت های مختلفی مانند فرماندهی گردان، تیپ یا لشکر را به عهده داشتند. از جمله شهید غلامرضا صالحی که جانشین لشکر 27 محمد رسول الله (ص) بود، یا شهید پیچک که عموماً ایشان را به عنوان روحانی نمی شناسند یا شهید کاوه که از شاگردان مقام معظم رهبری بوده اند و آقا در خاطراتشان به این موضوع اشاره می کنند. همچنین شهید بروجردی و شهید بروسنی که از طلاب و حوزویان بودند. اما این افراد به دلیل شاخص بودن یا فرماندهی در جبهه، عنوان طلبه و روحانی بودنشان، چندان موردتوجه قرار نگرفته است.
روحانی آرپی جی زن یا تک تیر انداز هم داشته ایم؟
نه تنها فرمانده داشته ایم بلکه حضور روحانیون صرفاً محدود به همین مقطع هم نبود. آنها در سایر قسمت های جبهه و جنگ و در رده های مختلف مسئولیتی نیز حضور داشته اند مسئول بی سیم، مسئول مخابرات، مسئول ادوات، آپی جی زن، تک تیرانداز، یا حتی روحانی که راننده لودر یا بلدوزر بوده و در قسمت های رزمی – مهندسی جنگ فعالیت می کرده است.
حضور روحانیون در جنگ در بخش زمی بیشتر بوده است یا سایر قسمت ها؟
حضور روحانیون در جنگ در بخش زمی بیشتر بوده است و از میان شهدای روحانی بیش از 70 تا 80 درصد شهدا در بخش رزمی فعال بوده اند و شهید شده اند.
آماری از تعداد شهدای روحانی داریم؟
طبق آمار ستاد کنگر ه شهدا و ایثارگران روحانی، تاکنون بیش از 4 هزار روحانی شهید شناسایی شده اند. البته این آمار کاملا دقیق و به روز نیست. چون همانطور که اشاره شد بسیاری از حوزویان به شکل رزمی در خطوط مقدم حضور داشته اند و در پرونده ها یا حتی سنگ مزار آنها اشاره ای به روحانی بودن و حوزوی بودن آنها نشده است. با توجه به این مساله تحقیقات ستاد برای تکمیل اطلاعات و جمع آوری آثار و مدارک شهدای روحانی در استانها و شهرستانهای مخلتف کشور به شکل میدانی ادامه دارد و تا یک یا 2 سال دیگر تکمیل می شود.
گفته می شود که روحانیت از بین اقشار مختلف مردم بیشترین شهید را داشته است، این صحت دارد؟
بله! براساس آمار بنیاد شهید، در ایام دفاع مقدس از میان اقشار مختلف مردم روحانیت بیشترین آمار شهدا را داشته است به عبارت دیگر ما در دوران دفاع مقدس 40 هزار روحانی و طلبه در کل کشور داشته ایم که از این تعداد 10 هزار نفر به عنوان رزمنده به جبهه اعزام شده اند، البته همانطور که اشاره شد ثبت و ضبط ها دقیق نبوده چون یک روحانی شاید برای بار سوم یا چهارم اعزام شده اما این موضوع ثبت و ضبط نشده است و 4 هزار نفر هم شهید شده اند. البته این غیر از آمار جانبازان و شیمیایی هایی است که پس از جنگ به شهادن رسیده اند.
آماری از جانبازان یا اسرای روحانی هم دارید؟
در بحث جانبازان روحانی نیز با مشکل عدم ثبت و ضبط اطلاعات روبه رو هستیم تعداد زیادی از جابازان روحانی هستند که یا پرونده های آنها پیگیری نشده و یادر ثبت آمار، اطلاعات آنها به عنوان جانباز روحانی ثبت و ضبط نشده است. اما براساس اطلاعات ثبت شده، ما بیش از 3 هزار روحانی جانباز و 200 روحانی آزاده داشته ایم .
حضور یک روحانی در جبهه با حضور سایر اقشار مردم چه تفاوتی داشت؟
حضور یک روحانی در جبهه با حضور سایر اقشار مردم از جهات مختلف متفاوت بود. اولین تفاوت برمی گردد به علت نامیده شدن 8 سال جنگ به دوران دفاع مقدس؛ ما در طول تاریخ ایران در زمانهای مختلف، جنگهای زیادی داشته ایم اما این جنگ دفاع مقدس نامیده شد و این دلیل خاصی داشت. دشمن تنها با هدف تصرف خاک و مرز جغرافیایی به ایران حمله نکرد بلکه دلیل اصلی این حمله تشکیل یک نظام اسلامی در ایران بود. به عبارت دیگر این جنگ، تنها جنگ جغرافیایی و سرزمینی نبود بلکه در اصل جنگ اعتقادی بود و در جنگ اعتقادی چه کسی باید از اعتقادات دفاع کند؟ خوب بالطبع اولین افراد، روحانیون و حوزه های علمیه هستند. حضور آنها در جبهه و جنگ تاثیر خاصی در روحیه رزمندگان داشت و اعتقادات انها را تثبیت می کرد. بحث بعدی مشروعیت دادن به جنگ بود. موضوع شبهه ی برادرکشی و مشروعیت شرعی و فقهی این جنگ که حضور روحانیت پاسخ عملی به این شبهه بود که اگر این جنگ مشکلی از لحاظ شرعی دارد چرا روحانیت در آن شرکت کرده است؟موضوع دیگر این است که حضور طلاب در جنگ از لحاظ اخلاق و معنویت در جنگ اثرگذار بود نوع عملکرد یک روحانی، خواندن نماز، نماز شب، برخورد و منش او با رزمندگان، انس و الفت او با رزمندگان همه از جمله موارد مورد توجه رزمندگان بود.
وقتی یک رزمنده مشاهده می کرد که یک طلبه، یک قشر حوزوی در ورزش های رزمی، در برنامه های صبحگاه، در سنگر و در عملیات ها تا پای شهادت با او هست و حضور دارد مسلماً بر روحیه او تاثیرگذار بود و موضوع برپایی دعاهای توسل، کمیل، مجالس و محافل اهل بیت هم که جای خود را داشت.
دیدگاه شما