لینک اصل مطالب مهندس بیاتی اینجاست

برادر بزرگوار، جناب آقای مهندس بیاتی عزیز؛

بنده مطلبی را که به عنوان " وجه تسمیه روستای بابان " مطرح کردید مطالعه کردم و این نقد و یادداشت را خدمت شما برادر بزرگوار و همه بازدید کنندگان گرامی سایت مرقوم می کنم.

باید در ابتدا خدمت بازدید کنندگان گرامی سایت متذکر ‌شوم که ایشان یکی از دوستان صمیمی و خوب بنده هستند ولی با این دیدگاه‌ ایشان مخالف هستم و قصد تخریب یا خدای ناکرده دشمنی با ایشان ندارم و تنها نظرات شخصی خود را که معتبرتر می دانم به سمع نظر علاقه مندان می رسانم.

اما در مورد بحث ایشان:

دوست گرامی ما جناب آقای مهندس بیاتی در مورد وجه تسمیه روستای بابان اظهاراتی بیان داشته اند که وقتی بنده آن مطالب را مطالعه کردم موجب تعجب بسیارم شد.

ایشان مطالبی در مورد وجه تسمیه این روستا بیان داشته اند که هیچ یک از آنها نه سند علمی دارد و نه هیچ یک از مردم این روستا به آنها معتقدند و هیچ کسی در روستا علی رقم زعم وی به این حرفها معتقد نیست.

ایشان در بند یک اظهارات جالب خود می نویسد: عده ای معتقدند در زبان عربی بابان ، یعنی تعداد درهای (ورودی های)متعدد که در گذشته در این روستا قلعه ای با دو برجک وجود داشته ( هم اکنون آثاری از دیوارهای مخروبه آن قابل مشاهده است) و این قلعه دارای دو ورودی و خروجی بوده که یکی از این درها به سمت مزرعه ی معروف به کوروش (در نسق زارعین ثبت گردیده ) بوده و درب دیگر به زمین های مزروعی بابان منتهی می شده است.

خوب برادر عزیز از این عده حداقل بجز خود جنابعالی یک نفر دیگر بگو کیه؟ ثانیا قوم عرب کجا روستای بابان ترک زبان کجا؟ لطفا بفرمایید در چه زمان مردم روستای بابان عرب بودند که به زعم جنابعالی عده ای به آن پی برده اند؟ ما نمی دانیم منظور جنابعالی از قلعه کدام قلعه است آیا منظور شما قلعه قلی خان است یا کهنه قلعه و یا آن تپه های قدیمی که امروزه بر اثر ساخت و ساز و برداشت خاک آنها از بین رفته است، در هر صورت کدام یک از این قلعه ها متعلق به بابانی های عرب بوده است؟

درست است که کلمه باب در زیان عربی به معنی « در» است و اگر این کلمه با " ان" مثنی بیاید به معنی دو در می شود اما دلیل بسیار ضعیف است و در هیچ زمانی مردم منطقه کبودراهنگ عرب نبوده اند .

جنابعالی در بند دوم اظهارات خود بیان کردید که «در روایت دیگر اینچنین مطرح است که در سمت شمال روستا بیابانی وجود داشته که روستا به این بیابان مشرف می شده که با حذف حرف (( ی)) بابان تلقی گردیده است»

خوب برادر عزیز: اولا این روایت را از کدام یک از اهالی این روستا روایت کردید؟ ثانیا چرا روستای بابان، بیابان بوده و به چه دلیل حرف «ی» از وسط این کلمه حذف شده؟ لازم می دانم جهت اطلاع خوانندگان بگویم که ریشه کلمه «بیابان» به معنی «سرزمین بی آبها» است یعنی سرزمینی که در آن هیچ آبی وجود ندارد. حال ما نمی دانیم چرا این روستا در این بیابان به قول آقای مهندس بنا شده است. لازم به ذکر است کلمه بیابان یک کلمه فارسی است با این توضیح نمی دانیم در چه زمانی این روستا فارس زبان شده اند.

در هر صورت درست است که امروزه بر اثر برداشت های بی رویه از آبهای زیرزمینی این منطقه در حال تبدیل شدن به بیابان است اما تا جایی که بنده و مردم اطلاع دارند این منطقه از زمانهای قدیم هیچ گاه بیابان نبوده است بلکه دشتی بوده که خیلی هم پر آب بوده به طوری که قدیمی ها می گویند اگر کسی دو سه متر چاه می کنده به راحتی به آب می رسیده است.

دوست و سرور عزیز ما در قسمت سوم اینگونه اظهار می کند که: «روایت دیگری که بیشتر مطرح است و از زبان بووانی ها نقل میگردد این است که ، درچندین کیلومتری یکی از شهرهای شیراز به نام تخت جمشید روستایی وجود دارد که بووان (bovan )نامدارد و این کلمه از خط میخی (bovana )گرفته شده و در زبان فارسی به معنای سرزمین مادری می باشد. همچنین بسیاری معتقدند که قومی در این روستا زندگی می کرده که مربوط به دوره ی هخامنشیان بوده و در سنگ قبرها نوشته هایی مشاهده میشده که مربوط به قبل از اسلام و آن دوره بوده است.»

دوست عزیز ما آقای مهندس بیاتی در این قسمت از حرفهای خود دیگر سنگ تمام گذاشته است و در چند جا از خودش روایت ساخته و پرداخته و به مردم نسبت داده که با اعتقاد آنها هم در آمیخته .

جناب آقای مهندس؛ روستای بابان کجا شیراز کجا چه ربطی با هم دارند؟ ممکن است در چندین نقطه از ایران عزیز ما روستاهایی همنام وجود داشته باشند اما این همنامی دلیل یکی بودن و ارتباط با هم نیست. ما نمی دانیم جنابعالی از کی باستان شناس شده اید یا حداقل از کدام اثر تاریخی استخراخ کردید که در این روستا یک قومی زندگی می کرده اند که مربوط به دوره هخامنشی بوده اند.

وجه تسمیه روستای بابان:

دوستان عزیز شما حتما کلمه «بوومک» به معنی بزرگ شدن در زبان ترکی را بسیار شنیده اید. یا کلمه «بووک» یا «بیک» (beak) به معنی بزرگ را بسیار شنیده اید و آن را بارها در زبان ترکی بکار برده اید. شما کلمه «بووین»(boviean) یعنی بزرگ شونده را هم در زبان محلی خودمان بسیار بکار برده اید و از کنار آن به سادگی گذشته اید و به معنی آن کمتر توجه کرده اید.

به احتمال زیاد وجه تسمیه روستای بابان هم از این کلمه مشتق شده است. و همه گمانه هایی که آقای بیاتی در یادداشت خود نوشته است ساخته و پرداخته ذهن خود اوست که هیچ توجیه علمی زبانشناسی ندارد.

کلمه بابان ( baban) ) در اصل باوان (bavan)بوده وباوان در اصل بووان(bovan) بوده محل و جای تجمع بزرگان بوده است بزرگان در ترکی به بیوک و بووین بوده و (ان) در نام مکانها معمولا به معنی جا و مکان است بنابر این معنی بابان محل تجمع بزرگان بوده است.

حال این بزرگان چه کسانی بوده اند نمی توان به طور دقیق گفت آنها چه کسانی بوده اند اما چند گمانه به نظر این حقیر می رسد که بیان آن شاید خالی از اشکال نباشد:

1- این بزرگان شاید از نظر جثه بدنی بزرگ بوده اند که گمان ضعیفی است.

2- یا شاید از نظر مکنت و اموال و دارایی داری ثروت زیاد بوده اند مثل خانها و اربابان قدیم که به آنان معمولا بزرگان می گفتند و این احتمال بیشتر است.

3- و به گمان ضعیف شاید از نظر علمی بزرگ بوده اند که این حدس بسیار ضعیف و دور از ذهن به نظر می رسد.

نکاتی در باره پسوند ان: پسوند ان گاهی به معنی نام مکان و جا را می دهد مثلا در کلمه ایران ان به معنی جای یا همان سرزمین آریایی ها است یا کلمه اصفهان به معنی محل سپاهان محل سپاهیان و در مورد معنی بسیاری از شهرها و روستا های ایران این مورد صادق است.

پیشینه تاریخی روستای بابان

در مورد پیشینه تاریخی این روستا مستندات علمی وجود ندارد و به نظر می رسد تحقیقاتی در این مورد صورت نگرفته باشد و یا لااقل بنده ندیده ام اما گمان می رود قدمت این روستا با توجه به قدمت تپه های انسان ساخت اطراف روستا از قبیل کوروش تپه و قراتپه و سایر تپه های این منطقه مربوط به سده ‌های اولیه، میانه و متاخر دوران‌ های تاریخی پس از اسلام برسد.

لازم به ذکر است در باور عامه مردم روستا روایت‌هایی از جابه‌جایی محل روستا وجود دارد و مردم روستا معتقدند محل این روستا یک بار جا به جا شده است و ابتدا این روستا در محلی با فاصله حدود نیم کیلومتر نسبت به محل فعلی به نام «خرا بوان» ( به معنی خراب بابان) در قسمت جنوب شرقی روستا قرار داشته است .

احتمال دارد روستای اشاره شده در اثر جنگ و قحطی و یا چپاول و تاخت و تازها و یا حتی زلزله و سیل تخریب شده باشد و مردم روستا مجبور به مهاجرت به مکان فعلی روستا شده باشند.

همچنین مردم روستا به سنگ قبرهایی اشاره می‌کنند که توسط قاچاقچیان به سرقت رفته است. به هر حال وجود تپه های باستانی در اطراف روستا شاهدی بر پیشینه کهن این روستا است.