زندگی این بانوی بزرگ اسلام، هر چند به جهت زمانی بسیار کوتاه بود، اما از آن جا که ایشان مشحون رشحات معنوی و توجهات الهی و نیز برخوردار از مقام والای عصمت بودند، زندگی شان دارای عمق و عظمت عجیب و وصف ناپذیری است. فاطمه زهرا(س) با پرورش در دامان کبریایی حضرت حق و از آن جا که دست آموخته پیامبر اکرم(ص) و خدیجه کبری(س) بودند، دارای جایگاه و مرتبتی کم نظیر و بلکه بی نظیر هستند.

لحظه لحظه زندگی چنین بانوی مکرمه ای که در زمان زندگی مشترک نیز در کنار شخصیتی چون مولای متقیان امام علی (ع) بودند، از چنان نورانیت عظیمی برخوردار است که می تواند نه فقط برای مسلمین و شیعیان که برای همه بشریت، بویژه جامعه زنان والاترین الگو باشد.

در واقع ما از هر بعد و جنبه ای که به زندگانی سراسر نور و عبودیت فاطمه زهرا(س) نگاه کنیم، متوجه عظمت چنین الگویی می شویم؛ هر کدام از ما به قدر همت و درکمان می توانیم از این اقیانوس بی انتها، درس های زندگی و توشه های معنوی برگیریم و زندگانی دنیایی خویش را به برکت این پاره تن رسول خدا(ص) هر چه بیشتر نورانیت بخشیده و آن را به معنای واقعی لذت بخش و باصفا سازیم.

از آن جا که زندگی حضرت زهرا (س) به عنوان حجت خدا و انسان معصوم، عاری از هر نوع هواهای نفسانی و خواهش های شخصی بود و همه چیز زندگی ایشان تنها در سایه بندگی و عبودیت خدا معنا می یافت، لذا هر بخش از این زندگی چه در بخش مربوط به درون خانه و چه حتی بیرون از خانه می تواند حاوی بالاترین الگوها و سبک های زندگی برای همه ابنای بشری اعم از زنان و مردان باشد.

ایشان هیچ گاه توقعات و خواسته های نابجا از همسر خود نداشتند و همواره علی(ع) را چه درون خانه و چه در بیرون از آن در مسیر بندگی خدا یاری می رساندند تا ایشان بهترین تصمیم گیری ها را داشته باشند و خداپسندانه ترین اعمال را انجام دهند. بی جهت نیست که در خانه به ظاهر محقر، اما در باطن، آباد و نورانی علی(ع) و فاطمه(س)، چهار نور بزرگ الهی رشد و نمو یافتند که دو تن از این عزیزان، از ائمه معصومین(ع) ما هستند و دو تن دیگر نیز تالی تلو معصوم و در خدمت امام خویش بودند.

سیره تربیتی حضرت زهرا(س) چنان است که امام حسن (ع) و امام حسین(ع) در چنین خانه ای پرورش می یابند و حضرت زینب (س) و حضرت ام کلثوم (س) نیز که در تاریخ اسلام چنان نقش های ویژه ای ایفا کردند، نتیجه و محصول چنین نظام تربیتی هستند؛ این ها همه نشات گرفته از عظمت روح، قداست، تقوای الهی و توجه کامل به خواسته های پروردگار عالمیان است که در وجود نورانی حضرت زهرا(س) و امیرمومنان علی (ع) تبلور و تجسم حقیقی و کامل داشته است.

القاب حضرت فاطمه زهرا(س)

روایات خواندنی امام خمینی از فاطمه دارای القاب بی شماری است؛ زهرا، صدیقه، طاهره، راضیه، مرضیه، معصومه، بتول، کوثر، حوراء انسیه، محدثه، حانیه، عذرا، مبارکه و لقب های دیگر. در این میان لقب زهرا از شهرت بیشتری برخوردار است و گاه با نام او همراه می آید، فاطمه الزهراء

زهرا در لغت به معنی درخشنده و روشن است. این لقب از هر جهت برازنده فاطمه است. از آن روزی که خود را شناخت و وظیفه خود را تعهد کرد تا امروز و برای همیشه چون گوهری بر تارک تربیت اسلامی می درخشد.

او صدیقه است. صدیقه فقط به معنای راستگویی نیست. بلکه به کسی گفته می شود که بتواند صحنه و صفحه دلش را به گونه ای آماده کند که مخاطب حضرت دوست باشد.

فاطمه، طاهره است پاک و منزه که «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» (سوره احزاب، آیه33).

او راضیه است. به مقام رضا رسیده است.

او مرضیه است یعنی کسی که مورد رضای خدا قرار گرفته است و پروردگار از او راضی است.

او معصومه است. انسانی که معشوقش خداوند است و او نیز مورد عشق پروردگار می باشد به مقام عصمت می رسد.

او بتول است. هیچ گونه آلودگی جسمانی نیز در او راه ندارد.

او کوثر است. کوثر به معنای خیر کثیر است، هم چنین به کثیر النسل هم گفته می شود، کما این که نسل فاطمه در جهان معادل ندارد. به حوضی در بهشت نیز کوثر گفته می شود. نام سوره ای در قرآن نیز کوثر است که مربوط به فاطمه است. (بانوی آفتاب، ص6)

او حوراء انسیه است. حوراء اشاره به بعد معنوی و انسیه اشاره به جنبه انسانی. یعنی مقام معنوی فاطمه در حد کمال در قالب جسمانی قرار گرفته است.

او محدثه است.کسی که ملائکه با او سخن می گوید و به نوعی محل فرود و مراتبی از وحی قرار گرفته و مکاشفاتی دارد. جبرئیل بعد از رحلت رسول الله به خدمتش رسید و صحیفه فاطمیه را به او وحی داد. این کتاب که هم اکنون در دستان مبارک امام زمان «عج» قرار دارد راجع به اولاد فاطمه می باشد.

چرا فاطمه؟

چون نوزاد به دنیا آمد پیامبر به الهام از خداوند نام او را فاطمه نهاد. سال ها بعد پیامبر روزی به فاطمه فرمود: «فاطمه جان! می دانی چرا تو فاطمه نامیده شدی؟ علی همسر فاطمه که آنجا بود سؤال کرد چرا؟ حضرت فرمود: «چون او و پیروانش از آتش محفوظ خواهند ماند.»

بعضی از افراد بشر هستند که در سایه عنایت خداوند و ارده خود، وجود خود را از هرگونه بدی و زشتی پیراسته کرده اند. خداوند در قرآن از اهل بیتی نام می برد که بدی را از آنان دور کرده و آنان را پاک نموده. در سوره احزاب آیه 33 چنین فرموده: «خداوند اراده کرده که پلیدی را از شما اهل بیت دور کند و شما را پاک نماید.»

به راستی اهل بیت در این آیه چه کسانی هستند؟ بسیاری از صحابه رسول خدا در احادیث فراوانی روایت کرده اند که پیامبر فرمود: «اهل بیت من علی، فاطمه، حسن و حسین اند؛ آن گاه آیه تطهیر را قرائت می کردند.»

*بخشی از بیانات امام خمینی (ره) درباره جایگاه رفیع بانوی بزرگوار اسلام

*او زن معمولی نیست، او موجود ملکوتی است که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است. بلکه موجود الهی جبروتی در صورت یک زن ظاهر شده است. تمام هویتهای کمالی که در انسان متصور است و در زن تصور دارد، تمام در این زن [حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیهاـ] است.

*برای صدیقه طاهره این مسائل، این معانی حاصل است. از مرتبه طبیعت شروع کرده است، حرکت کرده است، حرکت معنوی، با قدرت الهی، با دست غیبی، با تربیت رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ مراحل را طی کرده است تا رسیده است به مرتبه ای که دست همه از او کوتاه است.

*اگر روزی باید روز زن باشد چه روزی والاتر و افتخارآمیزتر از روز ولادت با سعادت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ است. تاریخ اسلام گواه احترامات بی حد رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ به این مولود شریف [حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ ] است تا نشان دهد که زن، بزرگی ویژه ای در جامعه دارد که اگر برتر از مرد نباشد، کمتر نیست.

*زنی که در حجره ای کوچک و خانه ای محقر انسانهایی تربیت کرد که نورشان از بسیط خاک تا آن سوی افلاک و از عالم ملک تا آن سوی ملکوت اعلا می درخشد. صلوات و سلام خداوند تعالی بر این حجره محقری که جلوه گاه نور عظمت الهی و پرورشگاه زبدگان اولاد آدم است. همه باید به او [حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ ] اقتدا کنید و کنیم. همه باید دستورمان را از اسلام به وسیله او و فرزندان او بگیریم و همان طوری که او بوده است باشید. من راجع به حضرت صدیقه ـ سلام الله علیها ـ خودم را قاصر می دانم ذکری بکنم.

*روایت در کافی شریفه است و با سند معتبر نقل شده است. و آن روایت این است که حضرت صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: فاطمه ـ سلام الله علیها ـ بعد از پدرش 75 روز زنده بودند. در این دنیا بودند و حزن و شدت بر ایشان غلبه داشت، و جبرئیل امین می آمد خدمت ایشان و به ایشان تعزیت عرض می کرد و مسائلی از آینده نقل می کرد. ظاهر روایت این است که در این 75 روز مراوده ای بوده است، یعنی رفت و آمد جبرئیل زیاد بوده است، و گمان ندارم که غیر از طبقه اول از انبیای عظام درباره کسی این طور وارد شده باشد که در ظرف 75 روز جبرئیل امین رفت و آمد داشته است و مسائل را در آتیه ای که واقع می شده است، مسائل را ذکر کرده است، و آنچه که به ذریه او می رسیده است در آتیه ذکر کرده است و حضرت امیر هم آنها را نوشته است. مسأله آمدن جبرئیل برای کسی یک مسأله ساده نیست، خیال نشود که جبرئیل برای هر کسی می آید و امکان دارد بیاید، این یک تناسب لازم است بین روح آن کسی که جبرئیل می خواهد بیاید و مقام جبرئیل که روح اعظم است ... این معنا و این تناسب بین جبرئیل که روح اعظم است و انبیای درجه اول بوده است، مثل رسول خدا و موسی و عیسی و ابراهیم و امثال اینها، بین همه کس نبوده است، بعد از این هم بین کسی دیگر نشده است؛ حتی درباره ائمه هم من ندیده ام که وارد شده باشد این طور که جبرئیل بر آنها نازل شده باشد.

*ما افتخار می کنیم که دنباله رو آن خاندان پیغمبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ باشیم. افتخار می کنیم که فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ را اسوه و الگوی خود قرار بدهیم. زنها، دخترهای جوان و نسل انقلابی کوشش کنند خودشان را به آن ترسیمی که فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ از زن مسلمان برای ما به وجود آورده، هر چه ممکن است نزدیک تر کنند.

*شخصیت حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ در طول تاریخ، شخصیتی یکتا و یگانه است و هیچ کس از زنان برجسته تاریخ به پای حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ نمی رسد. در محراب عبادت، ایشان ساعتهای متمادی با خدا راز و نیاز می کردند. عبادت و سلوک ایشان برای ما قابل تصور و درک نیست.

*امیدواریم زنان امت اسلامی بتوانند با الهام گرفتن از شخصیت ملکوتی و عظیم القدر فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ بن بستهای موجود در زندگی زنان در سطح جهان را بشکنند. در صحنه تعریف معنوی فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ وارد نمی شویم، لیکن در زندگی معمولی این بزرگوار یک نکته مهم است و آن جمع بین زندگی یک زن مسلمان در رفتارش با شوهر و فرزندان و انجام وظایفش در خانه از یک طرف و بین وظایف یک انسان مجاهد، غیور، خستگی ناپذیر در برخوردش با حوادث سیاسی مهم بعد از رحلت رسول اکرم ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ که به مسجد می آید و سخنرانی و موضعگیری و دفاع می کند و حرف می زند و یک جهادگر به تمام معنا و خستگی ناپذیر و محنت پذیر و سختی تحمل کن است از طرفی دیگر.

*در روایت دیگری از امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ نقل شده است که فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ به ایشان می گوید ملائکه می آیند، با من سخن می گویند و مطالبی را به من می گویند. امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ به ایشان می گویند: وقتی صدای ملک را شنیدی، به من بگو تا من بنویسم آنچه را که تو می شنوی و امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ نوشت آنچه را که ملائکه به فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ املا می کردند و این یک کتابی شد که در نزد ائمه ـ علیهم السلام ـ بوده و هست.

*در روایات متعدد آمده که ائمه ـ علیهم السلام ـ برای مسائل گوناگون خود به «مُصحف فاطمه» مراجعه می کردند. بعد امام ـ علیه السلام ـ می فرمایند: «انه و لیس فیها حلال و حرام»، در این کتاب، احکام نیست، حلال و حرام نیست، «فیها علم ما یکون»، اما همه حوادث جاری بشری در دورانهای آینده در این کتاب هست. این چه دانش والایی است؟ این چه معرفت و حکمت بی نظیری است که خدای متعال به یک زن در سنین جوانی می بخشد؟ این مقام معنوی حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ است. این مسائل معنوی تا حدود زیادی به فضایل عملی ارتباط پیدا می کند. ارتباط پیدا می کند به آنچه که از تلاش فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ ناشی می شود.

*عبادت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ یک عبادت نمونه است. «حسن بصری» که یکی از عُبّاد و زُهّاد دنیای اسلام است درباره فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ می گوید: به قدری دختر پیغمبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ عبادت کرد و در محراب عبادت ایستاد که «تورّمت قدماها»؛ پاهای آن بزرگوار از ایستادن در محراب عبادت ورم کرد.

*آن خطبه ای که فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ در مسجد مدینه بعد از رحلت پیغمبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ ایراد کرده است، خطبه ای است که به گفته علامه مجلسی، بزرگان فُصحا و بُلَغا و دانشمندان باید بنشینند کلمات و عبارات این خطبه را معنی کنند. این قدر پرمغز است. از لحاظ زیبایی هنری این سخن فاطمه زهرا ـ علیها السلام ـ مثل زیباترین و بلندترین کلمات نهج البلاغه و در حد سخنان امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ است. فاطمه زهرا ـ علیها السلام ـ می رود در مسجد مدینه می ایستد در مقابل مردم و ارتجالاً حرف می زند. شاید ایشان یک ساعت صحبت کرده است با بهترین و زیباترین عبارات و زبده ترین و گزیده ترین معانی. آن عبارتش، این فصاحت و بلاغتش، این فرزانگی و دانشش، این معرفت و حکمتش، آن جهاد و مبارزه اش، آن رفتارش به عنوان یک دختر، آن رفتارش به عنوان یک همسر، آن رفتارش به عنوان یک مادر، آن احساسش به مستمندان ... این شخصیت جامع الاطراف فاطمه زهرا ـ علیها السلام ـ است؛ این الگوست؛ الگوی زن مسلمان این است.

هدیه ای از جانب رسول خدا(ص)

در خانه علی بسیار کار می کرد. با هم توافق کرده بودند کارهای بیرون را علی و کارهای خانه را فاطمه انجام دهد. با دست ها آسیاب می کرد، خانه را جارو می کرد، از چاه آب می کشید، دست هایش پینه بسته بود. گاهی اوقات بر اثر کار زیاد خسته می شد و لباس هایش کثیف می شد، در کنار همه این ها، نگهداری از فرزندان وظیفه دیگر فاطمه بود. روزی علی حال همسر خود را دید، ناراحت شد. آن روز در میان عرب ها خادم گرفتن مرسوم بود. علی به فاطمه پیشنهاد کرد نزد پیامبر برود و خدمتکاری بخواهد. فاطمه راه خانه پدر را در پیش گرفت اما پیامبر را در حال سخن گفتن با جمعی دید. برگشت. پیامبر دختر خود را دید و فهمید کاری دارد. به خانه دختر خود آمد. به فاطمه گفت: با من کاری داشتی؟ فاطمه چیزی نگفت. علی جریان را توضیح داد. پیامبر فرمود: «به شما چیزی یاد می دهم که از خادم بهتر باشد؛ بعد از هر نماز سی و چهار مرتبه الله اکبر، سی و سه مرتبه سبحان الله و سی و سه مرتبه الحمدلله بگویید.

منبع: مشرق