به گزارش پایگاه خبری تحلیلی کورنگ به نقل از «مناطق محروم» یا «مناطق کمتر توسعه‌یافته» اصطلاحی است که در نظام سیاست‌گذاری ایران برای برخی مناطق به کار می‌رود. منطقه محروم دارای تعریف روشن قانونی نیست و تعیین مناطق محروم در قوانین مختلف به عهده دولت گذاشته شده‌است. شاخص‌هایی مثل نرخ بیکاری، آب شرب شهری و روستایی، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، بهسازی روستاها، راه و زیرساخت‌های جاده ای، سرانه‌های عمران شهری و ... از جمله مواردی است که محرومیت یک منطقه  را تعیین می کند.

طبعیتا وقتی منطقه ای در بخش های اساسی وتعیین کننده ای مثل موارد یاد شده محرومیت داشته باشد نمی توان توقع داشت که به بخش گردشگری آن منطقه توجه شود در حالی که به نظر می رسد یک تصور رایج غلط است. در بسیاری از مناطق محروم، گردشگری و فراهم کردن بستر برای آن منطقه می تواند تا حدی به رفع محرومیت آن منطقه کمک کند.

در سفری که اخیرا خبرنگار مهر به مناطق محروم بندرجاسک داشت مشخص شد که این منطقه با وجود محرومیت هایی که در حوزه های اساسی و اصلی دارد ولی پتانسیل بسیاری برای تبدیل شدن به یک مقصد گردشگری دارد.

به عنوان مثال در مسیر بندرعباس به جاسک ما شاهد رشته کوه های مریخی و مینیاتوری هستیم که هرکدام اشکال اعجاب انگیزی دارند، درکنار این رشته کوه ها گونه های متنوع گیاهی رشد کرده که مجموعا آن منطقه را تبدیل به یک صحنه و منظره دیدنی کرده است؛ به این صحنه دیدنی ساحل هم اضافه کنید. در این مسیر درست روبروی این رشته کوه ها خط ساحلی داریم که درخشش آب های نیلگون دریای جنوب این زیبایی  را دوچندان کرده است. مجموعه این زیبایی ها در حدی است که حتی می توان آن ها را ثبت ملی کرد ولی متاسفانه هیچکاری درخصوص معرفی  و شناسایی آنها انجام نشده است چه برسد به ثبت.

نمونه دیگر اینکه ساحل شهرستان جاسک و روستاهای اطراف آن مثل ساحل روستای «سورگلم» بسیار بکر و دیدنی است خصوصا که جنگل های حرا که از قشم آغاز می شود تا این منطقه ادامه یافته و بر زیبایی هایی این ساحل افزوده است.

از آنجایی که محل درآمد و امرار معاش مردمان این منطقه از طریق ساحل و صید است و مردم این منطقه رسم و رسومات مختلفی مرتبط با صیادی دارند می توان از همین مراسم به عنوان یک پتانسیل گردشگری استفاده کرد. همانطور که امروز بازدید از مراسم گلابگیری کاشان تبدیل به یک جاذبه توریستی شده است می توان فصل یا زمان خاصی که صیادان به دریا می روند یا از دریا به خشکی برمی گردند را تبدیل به یک جاذبه برای گردشگران کرد.

به عنوان مثال در زمانی که ما در بندرجاسک (بهمن ماه) حضور داشتیم یک لنج که حدود دوماه برروی دریای عمان بود به ساحل برگشت تا ۸۰ هزار ماهی تن که صید کرده بود را به سردخانه انتقال دهد و سپس برای بسته بندی و تبدیل شدن به کنسرو ماهی تن به کارخانه برود. صیادان و حاضران در کشتی به محض رسیدن به ساحل از شدت خوشحالی بازگشت به شهر و خانواده هایشان رقص های خاص محلی می کردند که بسیار دیدنی بود و  پتانسیل این را داشت که تبدیل به یک مراسم خاص محلی شود.

این مواردی که تا اینجا اشاره کردیم تنها چند نمونه از خروارها مورد جذاب گردشگری در مناطق محروم است. برای چرایی توجه نشدن به این جذابیت ها به سراغ دفتر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بندر جاسک رفتیم. برخلاف تصورمان که فکر می کردیم با یک ساختمان وزارتخانه ای یا اداری مواجه می شویم با یک خانه قدیمی و سیمانی رو به ساحل مواجه شدیم که هیچ تابلو یا نشانی از میراث فرهنگی وگردشگری نداشت. در خانه باز بود و پس ازاینکه به داخل رفتیم با یک اتاق کوچک سیمانی آبی رنگ مواجه شدیم که دو میز و تعدادی صندلی داشت. از خانمی که آنجا نشسته بود پرسیدم اینجا اداره میراث فرهنگی و گردشگری جاسک هست؟ پاسخ داد بله. گفتم می خواستم با مسئول اینجا صحبت کنم، گفت خودم هستم، پرسیدم پس بقیه همکارانتان کجا هستند؟ پاسخ داد اینجا فقط من هستم و همه کارها را هم خودم انجام می دهم. گفتگو را با مه گنج رئیسی، رئیس دفتر میراث فرهنگی و گردشگری جاسک شروع کردم. در همین میان کار چند خانم محلی سوزن دور که برای تمدید کارت صنایع دستی و برای گرفتن وام آمده بودند را هم راه انداخت و سردرد و دلش باز شد.  

رئیسی گفت: در جاسک چند جاذبه گردشگری مثل تلگراف خانه، باغ سادرمن، اتاقک های ساسانی و... داریم که ثبت شده ولی متاسفانه دسترسی به این مناطق بسیارسخت است و کمتر گردشگری به دیدن آن ها می رود. علاوه براینکه تعداد دیگری جاذبه گردشگری هم داریم که اصلا به آنها توجه نشده است چه برسد به ثبت ملی یا جهانی.

وی افزود: یکی از مشکلاتی که ما در این منطقه داریم این است که شهرستان جاسک دورترین شهرستان نسبت به مرکز استان هرمزگان است  و همیشه کمتر مورد توجه  بوده است ، ضمن اینکه دسترسی به منطقه ما فقط از طریق جاده امکانپذیر است و همین موضوع رغبت گردشگران برای حضور در منطقه را کم می کند. چرا که بیشتر مردم ترجیح می دهند تا مقصدی که انتخاب کرده اند با قطار یا هواپیما بروند.البته قرار بود برای جاسک فرودگاه احداث شود تا کمی این مشکل حل شود ولی متاسفانه هنوز این اتفاق نیفتاده است. هیچ روستا یا منطقه ای در جاسک نیست که جاذبه گردشگری نداشته باشد.جاسک شبیه جزیره است چون از سه طرف محصور در آب و از یک طرف به خشکی منتهی می شویم و در شکل ساحل ها هم تنوع بسیاری وجود دارد مثلا بخشی از ساحل جاسک شنی و ماسه ای و بخشی صخره ای است.

رئیسی ادامه داد: چندی پیش گروهی برای حفاری و استخراج نفت به منطقه مکران در این شهرستان آمده بودند و من همان جا گفتم که نمی توان همه کشور را با نفت اداره کرد و باید به جنبه های دیگر مثل گردشگری هم توجه کرد. ما بزرگترین «خور» خاورمیانه را در جاسک داریم ولی متاسفانه دیده نشده است. علاوه براین جاذبه های جغرافیایی، تنوع قومیت های مختلف و پوشش متنوع ساکنین این سرزمین خودش قابل توجه است. به طوری که لباس های خانم ها در شرق جاسک با منطقه غرب آن فرق دارد. مدل و رنگ برقع هایی که خانم ها می زنند هرکدام معنادار و بسیار جالب است.البته این نکته را هم بدانید که پوشیه های بلند مشکی که این روزها بعضا دیده می شود برای این منطقه نیست و از کشورهای عربی وارد اینجا شده است. در بندر جاسک برقع مشکی را دختران مجرد و برقع قرمز و نارنجی را زنان نوعروس که تازه ازدواج کرده اند استفاده می کنند. هرچه سن زنان بالاتر برود رنگ این برقع ها تیره تر می شود به طوری که زنان بیوه وسالمند از برقع قهوه ای رنگ استفاده می کنند.امروزه متاسفانه پوشش مردمان این منطقه بسیار متاثر از کشورهای عربی شده و مردم کمتر تمایل دارند لباس های کحلی خود را بپوشند.

مدیر دفتر میراث فرهنگی جاسک در پایان گفت: صنایع دستی این منطقه شامل سوزن دوزی، زری بافی، گلابتون دوزی و ... می شود. بندرجاسک حدود ۳ تا ۴ هزارنفر هنرمند فعال در صنایع دستی دارد و۸۰ درصد زنان جاسک با هنرهای صنایع دستی این منطقه مثل سوزن دوزی و زری دوزی آشنایی دارند و بلد هستند.ولی از این همه پتانسیل میراث فرهنگی استفاده ای نمی شود.

براساس این دیده ها و شنیده ها مشخص است که مناطق محروم علاوه بر محرومیت در نیازهای اساسی مثل آب، برق، جاده و... از جنبه های دیگری مثل توجه به میراث فرهنگی یا جاذبه های گردشگری هم محروم هستند و این داشته هایشان مورد غفلت واقع می شود. این درحالیست که رسیدگی به این مناطق ودیده شدن آنها می تواند بر رفع محرومیت این مناطق کمک کند و تاثیر بسزایی در زندگی و امرار معاش ساکنان آنجا بگذارد. چون فراهم کردن بستر گردشگری به همراه خود یکسری ملازماتی دارد که این ملازمت موجب به حرکت درآوردن چرخه زندگی بسیاری از مردم می شود.

انتهای پیام/رستمی