قیام های بشر برای آن است که من باشم و تو نباشی

بحث ما راجع به خطبه ای بود که امام حسین(علیه السلام) دو سال قبل از واقعه عاشورا در منا ایراد فرمودند. این خطبه سه بخش داشت. همه آن بخش ها هم ناظر به حوادثی بود که بعد از پیغمبر اکرم (ص) تا آن زمان پیش آورده بودند؛ امام حسین(علیه السلام) در بخش اول مسأله امامت و نقش آن در اسلام را مطرح فرمودند، در بخش دوم هم مسأله امر به معروف و نهی از منکر را به اعتبار آن لاابالی گری­هایی که بنی امیه داشتند حتی به نام دین ترویج می کردند، بیان کردند و در بخش سوم هم برای افرادی که در جامعه وجاهت دینی داشتند تعیین وظیفه کردند که اینها چه باید بکنند و فرمودند: اینکه افرادی مثل بنی امیه آمدند و زمام امور مسلمین را به دست گرفتند، نبود مگر برای اینکه شخصیت هایی که وظایف آنها پاسداری از اسلام بود و باید قیام می­کردند و نمی گذاشتند که بنی امیه در امور حکومت دخالت کنند، به وظیفه شان عمل نکردند. در نتیجه این مفاسدی که پیدا شد، بر اثر این بود که اینها در ادای وظیفه شرعی‏شان کوتاه آمدند و ما همه اینها را بحث کردیم.

هدف امام حسین ریاست و مال نبود

ما جملات آخری را که امام حسین(علیه السلام) در این خطبه می­فرماید، در گذشته در باب قیام امام حسین(علیه السلام) مطرح کردیم و گفتیم که هدف حضرت از این قیام یک هدف مادی دنیایی نبود و این قیام ماهیتاً با قیام های بشری و حرکت های اجتماعی که در جوامع انجام می­گیرد و مثلاً نظامی را کنار می‏زنند و نظام دیگری را می آورند، از نظر هدف تفاوت دارد. امام حسین(علیه السلام) بعد از این سه بخش که خطاب به آن جمع بیش از هزار نفر صحابه و تابعین در منا بود، می فرمایند: «اللَّهُمَّ إِنَّکَ تَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ یَکُنْ مَا کَانَ مِنَّا تَنَافُساً فِی سُلْطَانٍ وَ لَا الْتِمَاساً مِنْ فُضُولِ الْحُطَامِ» خدایا بدون شک تو می دانی آن کاری که ما داریم انجام می­دهیم، برای به دست آوردن قدرت سیاسی و ثروت و نعمت­های زائد نیست. یعنی مبارزه ما بر ضد دستگاه بنی امیه و خود معاویه که حضرت قبلاً صریح گفت، نه برای جاه است و نه برای مال. اولی؛ جاه یعنی مقام، دومی؛ مال. هدف من از این قیام نه ریاست است و نه پول.

"وَ لَکِنْ لِنُرِیَ الْمَعَالِمَ مِنْ دِینِکَ وَ نُظْهِرَ الْإِصْلَاحَ فِی بِلَادِکَ وَ یَأْمَنَ الْمَظْلُومُونَ مِنْ عِبَادِکَ وَ یُعْمَلَ بِفَرَائِضِکَ وَ سُنَّتِکَ وَ أَحْکَامِکَ» بلکه برای این بود که اصول و ارزش های دینی ات را که درخشان هم هست بنمایم و ارائه کنم و در کشور و قلمرو حکومت اسلامی اصلاحات پدید بیاورم و بندگان ستمدیده ایمن و برخوردار از حقوقشان باشند، همچنین به وظایف و احکامی که مقرر داشته­ای عمل شود. وقتی حضرت به خدا خطاب می کند، معنایش این است که با خدا می‏گوید که هدف من بقای اسلام است. قیام من برای بقای اسلام است نه برای ریاست و مال.

همسو بودن سخنان امام حسین (ع) و پدر بزگوارشان

من اینجا یک تذکر بدهم، آنهایی که اهل تحقیق هستند به شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید مراجعه کنند. در آنجا نظیر این جملات را از علی(علیه السلام) نقل می کند. «اللَّهُمَّ إِنَّکَ تَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ یَکُنِ الَّذِی کَانَ مِنَّا مُنَافَسَةً فِی سُلْطَانٍ» این برخوردی که ما با اینها داریم برای حکومت نیست. «وَ لَا الْتِمَاسَ شَیْ‏ءٍ مِنْ فُضُولِ الْحُطَامِ» برای پول هم نیست که بخواهیم زیاده طلبی کنیم و پول بیشتری گیرمان بیاید. «وَ لَکِنْ لِنَرِدَ الْمَعَالِمَ مِنْ دِینِکَ وَ نُظْهِرَ الْإِصْلَاحَ فِی بِلَادِکَ فَیَأْمَنَ الْمَظْلُومُونَ مِنْ عِبَادِک» کأنه حسین(علیه السلام) در اینجا همان جملات پدر را نسبت به هدف گیری قیامش استخدام کرده است. سخنان علی(علیه السلام) و حسین(علیه السلام) هیچ تفاوتی ندارد.

تفاوت ریشه ای قیام امام حسین با سایر قیام ها

امام حسین (ع) خیلی خوب هدف را روشن می کند و مسأله این نیست که حضرت بخواهد حکومت کند. من در بحث هایم در ابعاد قیام امام حسین (ع) نسبت به عاشورا گفته ام که ماهیت این قیام با قیام های بشری فرق می کند و فرقشان این است که قیام های بشری این است که تو نباشی و من باشم، ریاست دست تو نباشد و دست من باشد، البته بعضی ها هم می آیند شعارهایی می دهند که می خواهم اصلاحاتی کنم، بعد هم می بینیم دروغ در آمد؛ قیام های بشری این است تو نباشی و من باشم که عمده در مورد ریاست است. در قیام های بشری براندازی می شود، کودتا می شود، همه این قیام ها همین است. اما قیام های الهی این طور نیستند، چون هدف نه ریاست است و نه پول، هدف دین است. دین باشد ولو من نباشم.

هدف این است که دین باشد، امام حسین (ع) هم همین را می گفت. از اول تا آخر قیام گفت که می دانم من را می کشند و همه شما را هم که با من هستید می کشند، نه به کسی وعده پست و ریاست داد و نه وعده پول. این دو قیام صد و هشتاد درجه با هم تفاوت دارند. امام حسین (ع) بسیار زیبا آخر خطبه هدفش را بیان می کند. به خدا می گوید: خدایا می دانی که قیام من نه برای ریاست است و نه برای پول، بلکه من می خواهم دین تو را نگه دارم، هدف من بقای اسلام است. اسلام باقی باشد ولو من به حسب ظاهر فانی شوم. این تفاوت ماهوی و ریشه ای قیام حضرت با قیام های بشری است.

برنامه ریزی چندین ساله امام برای قیام

امام حسین (ع) چه موقعی دارد این سخنان را می گوید؟ دو سال قبل از واقعه عاشورا، در منا و در جمع بیش از هزار نفر از صحابه پیغمبر و تابعین اینها را می گوید. آیا امام حسین (ع) نمی دانست دارد چه کار می کند؟ آیا در عمل انجام شده قرار گرفت؟ کسی که این را بگوید، سواد و اطلاعات ندارد. همه کارهای امام حسین (ع) حساب شده است. ده ها سال بود روی این حرکت کار و هدف گیری کرده بود. تو داری با عینک مادی‏گرایی قیام امام حسین (ع) را نگاه می کنی، آن را بردار و با عینکی که دید معنوی دارد این قیام را ببین که چه خوب و حساب شده است!

دید مادی گری همین است، شما ببینید الآن این قدر پول خرج می کنند برای این که به ریاست برسند. می‏گویند: ما احساس تکلیف می کنیم. این حرف ها و شیطنت ها و فریبکاری ها چیست؟ تکلیف از کلفت است، من خودم این طوری هستم که از خدا می­خواهم که هر چه هست این تکلیف را از گردنم بردارد، چون تکلیف از کلفت و مشقت است. اگر احساس تکلیف کردی باید بروی از هر دری که شده، از هر راه حرام و حلالی که شده دست بیاندازی و آن مقام را به چنگ بیاوری؟ این قدر خرج می کنی که به یک مقام و منزلت اجتماعی برسی؟ این برای خدا است؟ شاید من مشکل دارم که نمی توانم باور کنم اینها برای خدا است!

یاری نکردن امام؛ خاموش کردن نور نبوت

حضرت اینها را می فرمایند، بعد یک مطلب اساسی را مطرح می کنند، به همین جمعیتی که بودند خطاب می کند البته گفتم که بحثِ شخص نیست، بحثِ شخصیت است- به آنها خطاب می­کند که وظیفه من این است که انجام می دهم اما شما: «فَإِنَّکُمْ إِلَّا تَنْصُرُونَا وَ تُنْصِفُونَا قَوِیَ الظَّلَمَةُ عَلَیْکُمْ وَ عَمِلُوا فِی إِطْفَاءِ نُورِ نَبِیِّکُمْ» ما به اینها «تالی فاسد» می گوییم؛ یعنی اگر شما دست‏به‏کار نشوید و ما را کمک کنید، باطل را یاری کرده و نتیجه‏اش این می‏شود که نور نبوّت خاموش خواهد شد. «وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْنا وَ إِلَیْهِ أَنَبْنَا وَ إِلَیْهِ الْمَصِیر» می گوید: بنابراین اگر شما، یعنی اگر چهره­های دینی و مذهبی که در جامعه جایگاه و مقامی دارید ما را در این راه یاری نکنید، این را بدانید که این ستمگرها در مقابل شما قدرت بیشتری پیدا خواهند کرد و در خاموش کردن مشعل نبوت فعال تر خواهند شد. اینها می خواهند اسلام را از بین ببرند، این همان حرفی است که من از اول زدم.

امام حسین (ع) برای بقای اسلام قیام کرد، چون دید که اگر بنی امیه ای ها بمانند، فاتحه اسلام را می خوانند: «وَ عَلَى الْإِسْلَامِ السَّلَام»، از اسلام دیگر خبری نیست و کارش تمام می شود. این هم تالی فاسد یاری نکردن امام که فرمود: «فَإِنَّکُمْ إِلَّا تَنْصُرُونَا وَ تُنْصِفُونَا قَوِیَ الظَّلَمَةُ عَلَیْکُمْ وَ عَمِلُوا فِی إِطْفَاءِ نُورِ نَبِیِّکُمْ» خیلی صریح فرمود. این همان حرف هایی است که من از اول بحث هایم راجع به امام حسین (ع) گفتم. شاید بیش از ده ساعت دارم بحث می کنم، دیدید که آخرش هم به همان جا ختم شد. حضرت این حرف ها را در مدینه و در شبی که بیعت با یزد را به او پیشنهاد کردند نگفت، دو سال قبل از واقعه عاشورا و زمان معاویه اینها را گفت.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی آیت الله آقامجتبی تهرانی

پایان پیام/