هم‌اکنون 9/54 درصد هزینه‌های سلامت از جیب مردم پرداخت می‌شود؛ البته این آمار در صورتی واقعی است که بیمارستان‌ها و پزشکان، هزینه‌های اضافی از مردم اخذ نکنند.

گویا مهارت و تبحر به برخی از پزشکان این اجازه را می‌دهد که در قبال کارکرد خوب خود مبالغ میلیونی را از بیماران طلب کنند.

این پزشکان، همان‌هایی هستند که در پیشگاه خداوند سوگند یاد کرده‌اند که حقوق بیماران را تضییع نکنند؛ سوگندنامه‌ای که ایرانیان آن را حتی قبل از سوگندنامه بقراط (6 هزار سال قبل از میلاد) رعایت می‌کردند و به آن احترام می‌گذاشتند.

پزشکان در ایران باستان از طبقه روحانیون که عالی‌ترین طبقه از طبقات چهارگانه (روحانیون، سربازان، کشاورزان و صنعتگران) بودند، انتخاب می‌شدند؛ اما گویا امروز برخی پزشکان سوگندنامه خود را به فراموشی سپرده‌اند و چنان ارقام نجومی از بیماران طلب می‌کنند که بیماران مجبورند دار و ندار زندگی خود را برای پرداخت هزینه‌های درمانی بفروشند.

به گزارش ایرنا، بر اساس آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سالانه 5/7 درصد از مردم بر اثر هزینه‌های درمانی به زیر خط فقر می‌روند؛ هرچند بخش عمده‌ای از این هزینه‌ها به دلیل ضعف ساختار بیمه در کشور است اما گرفتن زیرمیزی نیز در آن بی‌تاثیر نیست.

اخذ زیرمیزی در بیمارستان‌های خصوصی رواج بیشتری دارد

گسترش روزافزون پدیده زیرمیزی بین پزشکان همواره مورد اعتراض بیماران بوده است اما گویا این مساله بیشتر در بیمارستان‌های خصوصی دیده می‌شود.

ندا محمدی که به دلیل سرطان روده در یکی از بیمارستان‌ها بستری شده است، می‌گوید: طبق تعرفه‌های درمانی، حدود 12 میلیون تومان بابت عمل روده خود به بیمارستان پرداخت کردم.

وی می‌افزاید: اما پزشک معالج نیز 8 میلیون تومان بابت دستمزد خود از من اخذ کرد.

مدیرکل نظارت بر درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این باره می‌گوید: پدیده زیرمیزی هم در بیمارستان‌های دولتی و هم در بیمارستان‌های خصوصی وجود دارد اما کمترین شکایت‌ها در این زمینه از بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی است.

سجاد رضوی می‌افزاید: بیشترین شکایت‌ ها در زمینه زیرمیزی مربوط به بیمارستان‌های غیردانشگاهی چه دولتی و چه بخش خصوصی است.

زیرمیزی یا رومیزی

اخلاق پزشکی و سوگندنامه پزشکی چنان دستمایه برخی پزشکان قرار گرفته است که آنان آشکارا و بدون هیچگونه ترس یا خجالتی حتی در بیمارستان‌های دولتی، مبادرت به این کار می‌کنند.

این پدیده چنان گسترش یافته است که برخی از مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هنگام سوال خبرنگاران درباره زیرمیزی، می‌گویند: بگویید رومیزی.

به گفته رضوی مدیرکل نظارت بر درمان وزارت بهداشت، به دلایل متعدد تعداد پزشکانی که بیش از تعرفه‌های اعلام شده از بیماران هزینه می‌گیرند در سال‌های اخیر افزایش یافته است.

علل گسترش زیرمیزی بین جامعه پزشکی

مدیرکل نظارت بر درمان وزارت بهداشت، واقعی نبودن تعرفه‌های پزشکی را یکی از مهمترین دلایل گسترش زیرمیزی بین جامعه پزشکی می‌داند.

رضوی می‌افزاید: همین تعرفه‌های پایین در شهرستان‌ها به ویژه در مراکز درمانی دولتی، کمتر از حد معمول است.

وی اضافه می‌کند: علاوه بر این، همین تعرفه‌های کم را نیز به‌موقع به پزشکان و کادر درمانی پرداخت نمی‌کنیم.

مدیرکل نظارت بر درمان وزارت بهداشت، خاطرنشان می‌کند: از سوی دیگر قوانین بازدارنده و جریمه‌ها برای زیرمیزی، ضعیف هستند که مانع از کنترل پدیده زیرمیزی می‌شود.

رضوی می‌افزاید: یکی دیگر از دلایل گسترش زیرمیزی، ضعیف بودن سیستم اطلاعاتی مالیاتی است؛ چراکه مالیات‌ها باید براساس درآمد پزشکان وضع شود نه براساس رشته‌های پزشکی زیرا تعرفه‌های دریافتی در یک رشته مشترک نیز متفاوت است.

وی یادآور می‌شود: اگر سیستم دریافت و پرداخت پزشکان الکترونیک و ثبت شود، سیستم مالیاتی هم می‌تواند کار خود را درست انجام دهد.

راهکارهای کنترل زیرمیزی

مدیرکل نظارت بر درمان وزارت بهداشت، می‌گوید: اجرای برنامه پزشک خانواده با قطع ارتباط مالی بین پزشک و بیمار می‌تواند جلوی اخذ زیرمیزی و تخلفات اقتصادی را بگیرد.

رضوی می‌افزاید: همچنین تعرفه‌های درمانی باید به‌موقع اعلام شود تا پزشکان خودسرانه اقدام به بالابردن تعرفه‌های خود نکنند.

وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی نیز پیش از این اعلام کرده بود که راه مقابله با پدیده زیرمیزی، اجرای طرح پزشک خانواده است.

به گفته مرضیه وحید دستجردی، راه درمان این معضل پزشک خانواده است که در این برنامه ارتباط مالی پزشک و بیمار قطع و هزینه‌ها صفر می‌شود و هزینه‌ها را بیمه پرداخت می‌کند.

زیرمیزی، پدیده‌ای غیر قابل دفاع

گرچه علل مختلفی از جمله پایین بودن تعرفه‌های درمانی، مطالبات بیمه‌ای، حقوق پایین و دریافت نکردن به‌موقع کارانه برای اخذ زیرمیزی از بیماران مطرح می‌شود اما حقیقت این است که زیرمیزی، پدیده‌ای غیر قابل‌ دفاعی است که به دلیل ضعف شخصیت، پایبند نبودن به ارزش‌های اخلاقی و معنوی و نادیده گرفتن سوگندنامه پزشکی صورت می‌گیرد.

برخی پزشکان با اشاره به فشارهای مادی و اقتصادی، خود را برای دریافت زیرمیزی، توجیه می‌کنند؛ در حالی که نگاهی به وضعیت مالی پزشکان نشان می‌دهد که در مقایسه با سایر مردم، بحران‌ها و فشارهای اقتصادی آنان را تهدید نمی‌کند.

جای بسی تاسف است که برخی پزشکان با دریافت این پول‌های حرام اقدام به ساختمان سازی می‌کنند؛ در حقیقت آنان با سوء استفاده از حرفه پزشکی و به رنج و عذاب انداختن بیماران، می‌خواهند به جاه‌طلبی و منافع اقتصادی خود دست یابند.

مصادیق دیگری برای متعهد نبودن به سوگندنامه پزشکی

هرچند زیرمیزی بارزترین مصداق نادیده گرفتن سوگندنامه پزشکی است اما برخی دیگر پزشکان با سهل‌انگاری در تشخیص دقیق بیماری، آموزش ندادن بیمار و بد اخلاقی و بی‌حرمتی به عقاید دینی و مذهبی بیمار، چهره و قداست حرفه پزشکی را خدشه‌دار می‌کنند.

متاسفانه حتی برخی پروفسورهای جامعه پزشکی ایران که نام و شهرت جهانی دارند گاهی به حقوق بیماران احترام نمی‌گذارند.

آنان در سفرهایی که سالی یک بار برای نشست‌های خبری به ایران انجام می‌دهند بی‌اعتنا از کنار بیمارانی که پرونده بیماری خود را در دست گرفته‌اند و با چشمانی اشکبار و امیدوار می‌خواهند که از سوی این پزشک ویزیت شوند، می‌گذرند.

چه بسا اگر ابوعلی سینا به جای آنان بود نشست خبری را لغو می‌کرد و تا پاسی از شب تا آنجا که می‌توانست بیماران را معاینه می‌کرد.

توجه نکردن به سوابق بیماری، پافشاری به پیش فرض‌ها برای تشخیص بیماری، تجویز داروهای گران قیمت خارجی، بستری به شرط پرداخت پول، ویزیت‌های گران، تبلیغات اغراق‌آمیز و دروغین درمان بیماری‌ها، کار کردن در حرفه‌ای غیر از تخصص خود (به طور مثال برخی پزشکان عمومی کارهای تخصص پوست را انجام می‌دهند)، بی‌توجهی به عوارض دارویی برای بیماران، توضیح ندادن شرح بیماری و پذیرش نکردن بیماران بدحال، همه و همه از مصادیق تضییع حقوق بیمار و نادیده انگاشتن سوگندنامه پزشکی هستند.

این در حالی است که پزشکان باید سوگندنامه پزشکی را نصب العین خود قرار دهند، متاسفانه در سال‌های اخیر تعداد بیشتری از پزشکان این سوگندنامه را به فراموشی سپرده‌اند و جایگاه این حرفه مقدس را در منظر افکار عمومی، خدشه‌دار کرده‌اند.

شاید لازم باشد که آنان یک‌بار دیگر سوگندنامه را مرور کرده و در پیشگاه خداوند و وجدان خویش خود را در برابر رعایت این سوگندنامه، متعهد بدانند:

اکنون که با عنایات و الطاف بیکران الهی در شرف پذیرفتن مسئولیت خطیر پزشکی قرار گرفته‌ام ... من در برابر قرآن کریم به خداوند قادر متعال، خدایی که بر همه امور آگاه است و تمامی موجودات در قبضه قدرت اوست سوگند یاد می‌کنم که به احکام مقدس اسلام و حدود الهی با دیده احترام بنگرم، از خیانت و تضییع حقوق بیماران به طور جدی پرهیز کنم. نسبت به حفظ اسرار آنان جز در مواقع ایجاب ضرورت شرعی پایبندی کامل داشته باشم و خدا را در همه حال حاضر و ناظر شئون خود بدانم.

منبع: همدان پیام