پس از وقوع فساد بزرگ 3 هزار میلیارد تومانی نظام بانکی کشور، نحوه پرداخت وام‌های خرد چهره دیگری به خود گرفت و تغییراتی در شیوه وام‌دهی بانک‌های کشور ایجاد شد، به نحوی که پرداخت وام‌های خرد به عنوان یکی از نیازهای اصلی مردم توسط بانک‌ها به فراموشی سپرده شده است.

به گزارش مهر، این روزها پرداخت وام‌های خرد در حد توقف کاهش یافته است، وام‌های خرد حتی در صورت پرداخت هم بدون معرفی ضامن، ارائه چک، سفته و گواهی کسر از حقوق امکانپذیر نیست، بر این اساس در چند سال گذشته صندوق‌های قرض‌الحسنه خانگی و تک شعبه‌ای افزایش یافته است.

بسیاری از کارمندان در ادارات اقدام به تأسیس صندوقی برای رفع نیازهای مادی خرد خود کرده‌اند، این صندوق‌ها در مساجد و خانوارها افزایش یافته است، برخی از خانواده‌ها هر ماه با اختصاص مبلغی در قرعه‌کشی‌های صندوق‌های قرض‌الحسنه تک شعبه‌ای که خود ایجاد کرده‌اند شرکت می‌کنند تا بدین وسیله مراجعه‌ای به بانک برای رفع نیازهای خرد نداشته باشند.

استقبال از صندوق‌های قرض‌الحسنه تک شعبه‌ای خانگی، ادارات و مساجد با توجه به وضعیت فعلی پرداخت وام خرد بانکی روز به روز در حال افزایش است، این در حالی است که شرکت در قرعه‌کشی این صندوق‌ها نیاز به ارائه ضامن، چک، سفته و گواهی کسر از حقوق ندارد.

بانک‌ها حتی در صورت پرداخت وام در شرایط خاص به متقاضیان، سودهای کلانی را تا حد 30 درصد دریافت می‌کنند و حتی مبلغی از وام را به عنوان سپرده نزد بانک نگه می‌دارند تا در زمان تسویه به متقاضی بازپرداخت کنند.

بسیاری از کارمندان با توافقی ضمنی بین خود هر ماه مبلغی را به صندوق پرداخت می‌کنند تا در نهایت در قرعه‌کشی که انجام می‌گیرد یکی از آنها وام و مبلغ جمع‌آوری شده را دریافت نماید. این در حالی است که مسئولان بانک مرکزی در زمان ساماندهی بازار غیر متشکل پولی اعلام کردند که کاری با صندوق‌های قرض‌الحسنه تک شعبه‌ای و مسجدی ندارند.

گرچه حتی صندوق‌های قرض‌الحسنه تک شعبه‌ای هم باید اساسنامه و شرایط خاصی داشته باشند اما بسیاری از آنها بدون این موارد فعالیت می‌کنند.

البته راهکارهای دیگری هم برای دریافت وام از نظام بانکی وجود دارد، گرچه بسیاری از بانک‌ها وام خردی نمی‌پردازند، اما موسسات مالی و اعتباری با دریافت سپرده برای چند ماه اقدام به پرداخت وام به میزان دو یا چند برابر مبلغ سپرده‌گذاری شده می‌کنند و نرخ سودهای بالایی را هم دریافت می‌کنند و اگر افراد چاره‌ای نداشته باشند و در صندوق‌های قرض‌الحسنه تک شعبه‌ای هم عضو نباشند به آنها مراجعه می‌کنند. در عین حال موسساتی هم هستند که به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند و با انتشار آگهی در روزنامه‌ها یا از طریق اینترنتی نسبت به پرداخت وام اقدام می‌کنند که آنها هم شرایط خاص و سخت خود را دارند و به همین جهت است که رشد روزافزون صندوق‌های تک شعبه‌ای مضاعف شده و مردم به سمت آنها گرایش پیدا کرده‌اند.

مسئولان بانک مرکزی بارها اعلام کرده‌اند که بانک‌ها نباید از پرداخت وام‌های کوچک برای رفع نیازهای ضروری مردم خودداری کنند. رئیس کل بانک مرکزی گفته است همانگونه که بارها اعلام کردم و باز هم اعلام می‌کنم؛ وام‌های تا سقف 10 میلیون تومان با یک ضامن قابل پرداخت است. با این وجود بانک‌ها همچنان رویه خود را ادامه می‌دهند.

بانک‌ها ترجیح می‌دهند به جای پرداخت این نوع وام‌ها در پروژه‌های بزرگ و سودآور بدون توجه به خواسته‌های کوچک مردم وارد شوند. بانک‌ها همواره دلایلی را مطرح می‌کنند از جمله اینکه اقتصاد بانک زده ایران تمام منابع را بلعیده بانک‌ها با کمبود شدید منابع در برابر رشد فزاینده درخواست‌های پرداخت و رشد مطالبات معوق مواجه هستند.

محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکز کل منابع نظام بانکی در پایان اسفندماه سال گذشته را 4 هزار و 404 هزار میلیارد ریال عنوان و اعلام کرده است: مانده تسهیلات نظام بانکی در همین زمان به 4 هزار و 391 هزار میلیارد ریال رسیده است؛ بنابراین نسبت مصارف به منابع نظام بانکی 7/99 درصد بوده است که نسبت به رقم پایان سال 90 که 106 درصد بوده کاهش نشان می‌دهد. همچنین میزان تسهیلات پرداختی سال 91 بالغ بر هزار و 956 هزار میلیارد ریال بوده است.

وام قرض‌الحسنه یکی از پردرخواست‌ترین تسهیلات بانکی است و بانک‌های کشور موظف هستند بخشی از منابعشان را هر سال به پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه اختصاص دهند. عمده متقاضیان این وام از قشرهای فقیر و متوسط جامعه هستند. با این وجود هنوز درخواست‌های زیادی وجود دارد که از سوی بانک‌ها پاسخی به آنها داده نشده است.