دشتی که بیابان شد

از این میان خشکسالی‌های پی‌در پی، کاهش میزان بارش، عدم تعادل بین دام و مرتع، برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، حفر چاه‌های غیر مجاز و ... از عمده‌ترین دلایل این امر به شمار می‌رود.

سال‌هاست که کارشناسان و دلسوزان عرصه‌های طبیعی و محیط زیست در رابطه با بیابان‌زدایی هشدار داده‌اند و زنگ خطر این امر را در استان به صدا درآورده‌اند.

دشت قهاوند یکی از عرصه‌های طبیعی استان است که طی سالیان گذشته و دخیل بودن عوامل طبیعی و انسانی امروز رو به بیابانی شدن است.

قهاوند دشت سرسبزی که امروز با تب زمین عجین شده و هر لحظه بر دمای آن افزوده می‌شود در حال حاضر کانون پدیده بیابان در همدان است.

باید توجه داشت که علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد، چرا باید دشتی که زمانی سرسبز و چشم‌نواز بود امروز تبدیل به بیابان و کویر شود؟ چرا باید زمانی به فکر بود که کار از کار گذشته باشد؟

در حال حاضر این بیابان در استان همدان در حال گسترش بوده و قسمت‌هایی از فامنین و کبودراهنگ را نیز در بر گرفته و اگر اقدام اساسی در این زمینه صورت نگیرد چه بسا فراتر از این محدوده را شامل شود.

در راستای بررسی چگونگی ایجاد بیابان در دشت قهاوند و اقداماتی که در زمینه بیابان‌زدایی در این بخش صورت گرفته با مسئولان مربوطه به گفت‌وگو نشستیم.

65 هزار هکتار از عرصه‌های دشت قهاوند و بخشی از کبودراهنگ در معرض بیابانی شدن

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان در این زمینه به خبرنگار فارس گفت: از جمله پروژه‌های در دست پیگیری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بحث بیابانی شدن دشت قهاوند است.

محمدرضا همتی افزود: دشت قهاوند به دلیل پایین رفتن منابع آب زیرزمینی آن، کاهش میزان بارندگی و خشکسالی‌های پی در پی در سالیان گذشته رو به بیابانی شدن است.

وی بیان داشت: تبخیر بیش از میزان بارش در این دشت باعث ایجاد یک کانون بیابان در منطقه قهاوند در طول سالیان گذشته شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان با بیان اینکه این کانون بیابان در حال گسترش است، گفت: این مهم باید با جدیت پیگیری و اقدامی اساسی در راستای آن انجام شود.

وی با اشاره به پیگیری این امر تصریح کرد: اداره کل منابع طبیعی استان طی دو سال گذشته این مهم را در دستور کار قرار داده است.

همتی ادامه داد: با توجه به پیگیری‌ها و اقدامات انجام شده مراجع سازمانی و وزارتخانه را مجاب کرده‌ایم که با بررسی در این زمینه پروژه‌هایی برای کنترل بیابان در این دشت تعریف شود.

وی بیان داشت: با توجه به اینکه استان همدان بیابانی نیست و اعتباری از این محل ندارد امید است با پیگیری‌های صورت گرفته و تخصیص اعتبارات استانی و ملی و حتی بین‌المللی در زمینه پدیده بیابان‌زدایی از گسترش بیابان در این منطقه جلوگیری کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان تصریح کرد: این منطقه 65 هزار هکتار از عرصه‌های دشت قهاوند و بخشی از شهرستان کبودراهنگ و فامنین را شامل می‌شود که رو به گسترش بوده و در معرض بیابانی شدن است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به تهیه گزارش و رایزنی‌های صورت مقرر شده طی ماه جاری اکیپی از تهران برای بررسی این امر و تهیه گزارش به این منطقه اعزام شوند.

حق‌آبه‌های قهاوند تأمین نمی‌شود

بخشدار شراء نیز در این زمینه به خبرنگار فارس گفت: در مجموع بخش قهاوند، یک قسمت در شمال و یک قسمت در جنوب فعلاً وضعیت خوبی دارد اما در بخش مرکزی، شرقی و غربی با افت شدید سفره‌های زیرزمینی آب مواجه هستیم.

وجیه‌الله محمدی‌هنرمند اظهار کرد: از عمده دلایل بیابانزایی در دشت قهاوند می‌توان به کاهش نزولات آسمانی، استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و چاه‌های غیر مجاز اشاره کرد.

وی با بیان اینکه آب این بخش از دو منبع تأمین می‌شود، بیان داشت: یکی از رودخانه قره‌چای که در شهرستان بهار با عنوان سیمینه‌رود خوانده می‌شود و دیگری نیز رودخانه خنداب استان مرکزی است.

بخشدار شراء با اشاره به حق‌آبه قهاوند از این دو منبع آبی تصریح کرد: با توجه به عدم ورود این حق‌آبه‌ها سفره‌های زیرزمینی این دشت روز به روز فقیرتر می‌شود.

وی یادآور شد: در صورت ادامه این روند و عدم تأمین حق‌آبه در آینده نزدیک بیابانزایی قهاوند رو به گسترش خواهد بود.

محمدی‌هنرمند با اشاره به پیگیری‌های صورت گرفته در زمینه تأمین حق‌آبه قهاوند تصریح کرد: امور آب استان نیز پیگیر این امر از استان مرکزی بوده است.

به گفته وی مسئولان استانی باید توجه بیشتری به این مهم داشته باشند تا شاهد پدیده بیابان در سطح استان نباشیم.

مقابله با بیابانزایی تثبیت زندگی در روستاها را در پی دارد

بخشدار شراء تأکید کرد: در صورت تأمین این حق‌آبه سفره‌های زیرزمینی شرق و جنوب بخش قهاوند و تالاب آقگل ملایر که هم مرز این بخش است تغذیه می‌شود و آب بخش اعظمی از روستاهای قهاوند تأمین می‌شوند.

وی ادامه داد: تأمین این حق‌آبه علاوه بر احیای تالاب آقگل و مشروب کردن چاه‌ها و آب‌های زیرزمینی در زیست پرندگان و حیات وحش نیز مؤثر است.

محمدی‌هنرمند تصریح کرد: اجرای فعالیت‌های آبخیزداری توسط منابع طبیعی استان در جنوب بخش شراء نیز در دستور کار است که مطالعات و تهیه طرح آن انجام شده اما به دلیل عدم تخصیص اعتبار طی دو سال گذشته هنوز هیچ اقدامی صورت نگرفته است.

وی با بیان اینکه 6 هزار و 500 هکتار از دشت قهاوند واقع در بخش شراء در حال بیابانزایی است، گفت: این امر بر زندگی مردم و کشاورزی و دامپروری در این بخش تأثیر بسزایی دارد.

بخشدار شراء ادامه داد: طرحی نیز از طریق منابع طبیعی استان در حال پیگیری است که از اعتبارات ملی برای مقابله با بیابانزایی در این بخش استفاده شود.

وی بیان داشت: مقابله با بیابانزایی در این منطقه قطعاً از مهاجرت روستاییان و به دنبال آن از آسیب‌های پیش‌روی این پدیده جلوگیری می‌کند و باعث تثبیت زندگی در روستا، ایجاد شغل و درآمد پایدار برای روستاییان می‌شود.

ضرورت تدوین و اجرای سریع مدیریت منابع آب دشت قهاوند

رئیس اداره پایش محیط زیست همدان نیز در این راستا به خبرنگار فارس گفت: افت بیش از حد سفره‌های زیرزمینی، کاهش بارش‌ها و نزولات جوی و عدم مدیریت منابع از جمله عواملی هستند که یک منطقه را رو به بیابانی شدن سوق می‌دهد.

مجیدرضا مهری بیان داشت: پدیده‌های آب‌بر و شهرک‌های صنعتی و ... نباید در مناطقی چون دشت قهاوند مستقر شود چراکه بیشتر باعث فقر پوشش گیاهی در این مناطق می‌شود.

وی با تأکید بر تقویت سفره‌های آب زیرزمینی ادامه داد: باید به سفره‌های آب زیرزمینی فرصت بازیابی داد که این مهم نه تنها اجرایی نمی‌شود بلکه استفاده‌های غیر معقول نیز از آنها صورت می‌گیرد.

رئیس اداره پایش محیط زیست همدان تصریح کرد: هر منطقه یک توان و تحمل و قابلیت خاصی دارد و دشت قهاوند نیز به مرور بر اثر سوء مدیریت منابع و عدم تناسب آن با بخش‌های آمایشی به این وضعیت دچار شده است.

وی با بیان اینکه قهاوند از نظر منابع آبی فقیر است، گفت: با توجه به این امر مدیریت منابع آبی اهمیت بیشتری می‌یابد چراکه آب‌های در حال جریان اصلاً به پایین‌دست نمی‌رسد.

مهری با بیان اینکه مدیریت منابع آب با مسائل اجتماعی، سیاسی و به ویژه مردم ارتباط مستقیم دارد، افزود: در رابطه با دشت قهاوند نیز دولت باید با راهنمایی مشاوران ذیصلاح یک برنامه مدون و جامع برای منابع آب دشت قهاوند تدوین و سریع به اجرا بگذارد در غیر این صورت این بیابان رو به افزایش خواهد بود.

-----------------------------

گزارش از مریم صابری‌یگانه

-----------------------------

انتهای پیام

برچسب‌ها:

کبودراهنگ