کورنگ: هر اندازه که انقلابیون یمن با تلاش های انصار الله (حوثی ها) سعی در ایجاد آرامش سیاسی در این کشور و جلوگیری از توطئه تجزیه این کشور دارند، عربستان و آمریکا و به دنبال آن ها برخی دولت های غربی سعی در تداوم بحران در این کشور و حتی پیش بردن آن به سوی جنگ داخلی دارند. در آخرین تحولات منصور هادی، رئیس جمهور مستعفی یمن به جنوب این کشور فرار کرد تا اوضاع به نفع طرح های ریاض- واشنگتن پیچیده تر شود.

فتح الله توسلی، کارشناس ارشد مسائل منطقه ای در گفتگو با خبرنگار گروه بین الملل بصیرت نتایج این اقدام منصور هادی و سناریوهای پیش روی یمن را تشریح کرده اند که در ذیل می آید:

بصیرت: هدف منصورهادی از رفتن به عدن چیست؟

توسلی: واقعیت این است که منصور هادی را از صنعا به عدن بردند نه اینکه خود رفته باشد! منصور هادی در حال حاضر صرفا ابزاری در دست سعودی ها و آمریکا برای اجرای سیاست های ریاض-واشنگتن است، نه استعفای او با اراده شخصی بود نه برگشت مجددش و بازپس گیری استعفا و نه تبدیل شدن به یک معارض ضد انقلاب  در مقابل اراده مردم.

ظهور قدرت مردمی جدید در یمن که در انصار الله متجلی شده است، برخی از کشورهای منطقه ای و خصوصا عربستان سعودی را به شدت نگران کرده است. مدیریت سیاسی و امنیتی انصارالله که فاقد تجربه سیاسی قبلی هستند و صرفا سابقه مبارزاتی دارند، به قدری دقیق و هوشمندانه بود که دوست و دشمن را به تعجب وا داشته است. در صورت استمرار این وضعیت،انصارالله نه تنها به یک نیروی بازدارنده در مقابل تکفیری ها و القاعده تبدیل می شود، بلکه نمونه دیگری از «اسلام سیاسی» را به نمایش می گذارد؛ چیزی که تاکنون سایر جریان های اسلامی  در صحنه عربی قادر به انجام آن نبوده اند.

بنابراین مثلث ریاض،القاعده و واشنگتن منافع مشترکی در این خصوص دارند و «همگرایی راهبردی» بین آنها حاصل شده است. ضد انقلاب داخلی نیز که شامل مهره های حکومت سابق و برخی از مفسدان اقتصادی و جریان های وابسته هستند، بستر لازم برای فعالیت منصور هادی را فراهم می کنند. با توجه به قدرت و تسلط انصارالله بر صنعا، عملا منصور هادی و ضد انقلابیون توان مقابله با حوثی ها در این شهر را ندارند، لذا در تلاش هستند با تشکیل ساختار موازی در عدن، ضمن تضعیف روند سیاسی موجود در یمن که مبتنی بر ارده سیاسی مردم است، با استفاده از ظرفیت حمایت برخی  اعضای دائم شورای امنیت، به ویژه آمریکا، انگلیس و فرانسه، برای منصور هادی مشروعیت بسازند و با ایجاد بحران های داخلی و تحریک مردم به تظاهرات و.. از انصارالله سلب مشروعیت نمایند. نباید فراموش کرد که یمن حداقل دارای چهار موقعیت ویژه ژئوپلیتیک است؛ اشراف بر خلیج عدن، اشراف کامل و بی‌رقیب بر مهم‌ترین تنگه راهبردی جهان (باب المندب)، اشراف کامل بر آبراه حساس دریای سرخ، تسلط بر کوه‌های راهبردی(مران) که از سواحل عدن آغاز و تا منطقه طائف در جنوب غرب کشیده می‌شود و نقطه اتصال خلیج فارس به آفریقا. بنابراین قدرت های بین المللی و بازیگران منطقه ای در راستای تامین منافع استراتژیک خود در این منطقه حساس، تحولات یمن را با دقت دنبال می کنند و در مواردی به طور مستقیم مداخله می نمایند.

تحرکات آغاز شده در مناطق جنوبی، می تواند بخشی از سناریوی جدیدی باشد که علیه یمن در حال اجراست و احتمالاً خروج رئیس جمهور سابق نیز بخشی از این سناریو است.

دومین هدف از استقرار منصور هادی در عدن، تشکیل  گروه های مسلح  مشابه  «ارتش آزاد سوریه»  در یمن است  تا با ایجاد درگیری های نظامی، توان نظامی این جنبش را کاهش دهند تا در صحنه سیاسی امتیاز بیشتری کسب نمایند.

نگاهی به رسانه های سعودی و اسرائیلی و اظهارات برخی شیوخ قبابل وابسته به سعودی، طی روزهای اخیر این موضوع را تایید می کند.

بصیرت: آیا رفتن منصورهادی به جنوب بحث تجزیه یمن می باشد؟

توسلی: واضح است که تجزیه یمن در راستای منافع عربستان سعودی است زیرا  ریاض قادر خواهد بود از عوامل و مزدوران خود در یمن حمایت بیشتری به عمل آورد و آن ها را در مقابل انصارالله تحریک نماید. به نظر می رسد یمن به صورت جدی در خطر تجزیه قرار دارد. اقلیتی وابسته به آل سعود که سال هاست عادت به تفوق بر اکثریت داشته اند، این بار می خواهند با تجزیه کشور، از انقلاب ملی یمن انتقام بگیرند. جامعه یمن وضعیتی قبیله ای و طائفی دارد و طوایف زیادی با گرایش های سیاسی متعدد در آن حضور دارند، انصارالله توانسته است بخش قابل توجهی از آن ها را با خود همراه کند، اما بازیگران منطقه ای به دنبال جدا کردن  این جریانات از انصارالله هستند، یمن در گذشته دو نیمه بود؛ یمن جنوبی و شمالی و همچنان گرایش تجزیه طلبانه در یمن حس می شود.انصارالله به هیچ عنوان به تجزیه یمن رضایت نخواهد داد.                                    

بصیرت: طرح شورای همکاری خلیج فارس در رابطه با یمن چیست؟ و چه وضعیتی در یمن خواهد داشت؟

توسلی: آغاز تحولات بیداری اسلامی در یمن و بحرین در سال 2011 در حقیقت به معنای آغاز زمین لرزه های سیاسی در منطقه حساس خلیج فارس بود که با قدرت زیادی کاخ های حکام این منطقه را به لرزه در آورده بود. بنابراین  حکام عرب حاشیه خلیج فارس که در قالب شورای همکاری خلیج فارس متجلی می شوند دو طرح را در دستور کار خود قرار دادند: اولا در بحرین با توجه با عدم حضور معارضه مسلح و فقدان پل های ارتباطی انقلابیون با خارج از جزیره بحرین، ارسال نیروی نظامی در قالب «سپر جزیره» را  اجرا کردند و هزاران نیروی نظامی کشورهای عربی با تجهیزات کامل نظامی بحرین را اشغال کردند که تا کنون ادامه دارد و جنایات زیادی طی سال های گذشته در این کشور مرتکب شده اند. اما در موضوع یمن تلاش کردند با اجرای یک طرح سیاسی، منافع خود را تامین کنند به همین دلیل در سوم آوریل2011 میلادی طرحی را ارائه نموده واجرا نمودند که مهمترین بند آن انتقال قدرت سیاسی از علی عبدالله صالح رئیس جمهور وقت یمن به معاونش  منصور هادی بود ضمن این که علی عبدالله صالح را مصون از پیگیری قضایی اعلام کردند. چند ماه بعد از اعلام این طرح، در نوامبر2011 برخی از عناصر معارض با رژیم عبدالله صالح و رئیس جمهور وقت یمن در ریاض حاضر شدند وآن را امضا کردند و مقرر شد که روند انتقال سیاسی قدرت از طریق انتخابات دنبال شود و دولت وحدت ملی تشکیل شود و قانون اساسی جدید تدوین گردد که عملا اجرایی نشدند و منصور هادی سعی کرد بیش از پیش انقلابیون را از صحنه سیاسی حذف کند.

بصیرت: با توجه به این وضعیت، آیا نتایج کنفرانس گفتگوی ملی یمن عملی می‌شود و در روزهای آینده چه اتفاقی می‌افتد؟

توسلی: با توجه به این شرایط، پیش بینی وضعیت آینده عملا بسیار مشکل است، زیرا دو قطب سیاسی- امنیتی مقابل هم در یمن تشکیل شده است: قطب انصارالله در صنعا و قطب منصور هادی و ضد انقلابیون در عدن. انصارالله بر حمایت توده های مردمی تکیه دارد و تاکنون طی راهپیمایی های متعدد میزان محبوبیت خود در بین مردم را به رخ دیگران کشیده است. در مقابل نیز جریان ضدانقلاب است که بر حمایت های سیاسی، مالی، رسانه ای،امنیتی و نظامی شورای همکاری خلیج فارس،اتحادیه عرب، شورای امنیت، رژیم صهیونیستی، القاعده و گروه های تکفیری مانند داعش متکی است. انصارالله تلاش می کند سایر گروه ها و جریانات سیاسی را با خود همراه کند و مقدمات تشکیل نهادهای حکومتی با ترکیب جدید، تدوین قانون اساسی، انتخابات مجلس و ریاست جمهوری و... را فراهم کند./

با تشکر از جناب آقای توسلی که وقت خود را در اختیار سایت بصیرت قرار دادند.

مصاحبه از: وحید قاسمی