به گزارش کورنگ حسین رستگار روز یکشنبه در گفت وگوی تفصیلی با ایرنا افزود: برخی محصولات غذایی در بازار وجود دارند، مجوز هم گرفته اند اما اعلام نکرده اند که دستکاری شده ژنتیکی یا تراریخته هستند و هنگام بررسی سطح بازار می بینیم آنها تراریخته هستند.
وی خاطرنشان کرد: محصولات غذایی سطح بازار نظارت می شوند اما برخی آنها از ما مجوز نمی گیرند و هنگام بررسی سطح بازار، گاه به گاه متوجه وجود محصولات تراریخته می شویم و به شرکت ها تذکر می دهیم اما بطور مثال این شرکت ها می گویند از این موضوع اطلاع نداشتیم و هنگام خرید تراریخته بودن محصول به ما اعلام نشده است. البته سالانه تعداد کمی از اینگونه محصولات تراریخته را در بازار کم پیدا می کنیم.
وی ادامه داد: این محصولات چون از ما مجوز نمی گیرند کم هستند اما اگر مجوز بگیرند آمار خیلی بالاتری از وجود محصولات تراریخته در بازار وجود دارند.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو تاکید کرد: اگر محصولات تراریخته را با مجوز وارد کشور نکنیم و بر آنها نظارت نداشته باشیم، مسیرهای دیگری باز می شود که ضرر آن صد برابر خواهد بود و حداقل با گرفتن مجوز، این محصولات نظارت خواهند شد زیرا اکنون احتمال اینکه محصولات تراریخته قاچاق از مسیر غیرقانونی و قاچاق به بازار ورود پیدا کنند، وجود دارد.

** نمی توانیم از تراریخته ها به سادگی بگذریم
رستگار گفت: اکنون مواد غذایی یکی از کالاهای اساسی جامعه بشریست که اگر این مواد غذایی طبق برنامه ریزی مناسب و صحیح در آینده تامین نشود، بشر دچار فقر و گرسنگی خواهد شد.
وی افزود: یکی از تکنولوژی های جدید برای مقابله با گرسنگی، تولید و مصرف فرآورده های تراریخته است که با تغییرات ژنتیکی در محصولات، کمیت تولید و تا حدودی نیز کیفیت آنها را بالا می برند، بطور مثال با دستکاری ژنتیکی، 50 خوشه گندم تبدیل به 200 خوشه گندم شده یا برداشت 10 تن محصول برداشت در همان زمین و همان شرایط به 100 تن افزایش می یابد.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو ادامه داد: برخی محصولات را بگونه ای تغییر ژنتیک می دهند که بتوانند در زمین شوره زار یا در زمین های کم آب با کمترین میزان آب بطور طبیعی رشد کنند و محصول بدهند و همین طور بتوانند در شرایط آب و هوایی خاص مانند گرم و خشک مقاومت کنند و تولید مواد غذایی داشته باشیم.
وی گفت: هدف از تولید فرآورده تراریخته، این است که بتوانیم استفاده از برخی آلاینده ها مانند سموم - که برای از بین بردن برخی حشرات استفاده می شود - را در محصولات غذایی حذف کنیم یا با تغییر ژنتیکی بتوانیم گیاه را نسبت به حشرات مقاوم کنیم یا اینکه با این کار گیاه از خود پروتئین یا ماده ای ترشح کند که این حشرات را در کنارش از بین ببرد.
رستگار تصریح کرد: امروز وارد فضای جدید تکنولوژی در دنیا شدیم که این تکنولوژی در حال استفاده است. اکنون حدود 200 میلیون هکتار در کل زمین های دنیا تحت پوشش فراورده های تراریخته است و این نشان می دهد این مساله بحثی نیست که خیلی ساده از آن بگذریم.

** آیا تراریخته ها در کشورهای پیشرفته استفاده می شوند؟
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو گفت: اکنون فرآورده های دستکاری شده ژنتیکی و تراریخته ها در تمام آمریکا در حال استفاده و مجاز است، در اروپا نیز به شرط داشتن برچسب، استفاده می شود.
رستگار افزود: برخی افراد معتقدند که شاید تراریخته ها برای سلامتی مضر باشد اما آیا کشورهای پیشرفته به سلامتی خود اهمیت نمی دهند که از محصولات تراریخته استفاده می کنند.
وی ادامه داد: برخی گمانه زنی ها نیز حاکی از آن است که چون ژنتیک محصولات تراریخته، تغییر یافته در آینده احتمال دارد که آنها موجب افزایش بار بیماری ها بویژه بیماری های ژنتیک شوند درصورتیکه هنوز مدرک مستند قوی که این فرضیه را تائید کند، وجود ندارد.

** تراریخته یکی از راه های مقابله با بحران کم آبی کشور
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو با اشاره به مصرف زیاد آفت کش ها در محصولات غذایی کشور گفت: اگر بتوانیم میزان آفت کش ها را کمتر مصرف کنیم، آلودگی محصولات غذایی به سم - که یکی از بزرگترین مشکلات آلایندگی غذا در کشور و در کل دنیا است - کاهش خواهد یافت.
رستگار افزود: آفت کش ها و سموم مورد استفاده در کشاورزی یکی از چالش های اساسی کشور است.
وی خاطرنشان کرد: ایران در آینده دچار کم آبی های شدید خواهد شد و استفاده از تراریخته ها یکی از راه حل های مقابله با این پدیده است.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو ادامه داد: بسیاری از زمین های ایران شور است و می توانیم از محصولات تراریخته در آنها استفاده کنیم، می توانیم با زمین ثابت و محصول چند برابر این مشکل را حل کنیم.

** مراجع ذیصلاح در مساله تراریخته ها ورود کنند
رستگار گفت: تکنولوژی فرآورده های تراریخته در دنیا در حال استفاده است و بالاخره متخصصان و کارشناسان باید دور هم جمع شوند و یک نتیجه درباره این محصولات کسب کنند..
وی تصریح کرد: متاسفانه در رسانه ها یکی محصولات تراریخته را رد می کند و دیگری تایید و این وضعیت خوبی نیست، معتقدم باید مراجع ذیصلاح وارد این مساله شوند و نظر دهند.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو ادامه داد: متخصصان ژنتیک، کشاورزی، وزارتخانه های مربوطه و همه باید در قضیه تراریخته ها ورود کنند و یک تصمیم کارشناسی بگیرند زیرا در وضعیت کنونی به نتیجه نخواهد رسید.
وی تاکید کرد: باید مساله تراریخته ها را خیلی جدی بگیریم چون اکنون افراد زیادی در بسیاری از کشورهای آفریقایی یا برخی کشورهای فقیر دنیا به علت نبود مواد غذایی، جان خود را از دست می دهند و اینکه بایوتکنولوژی تراریخته را کنار بگذاریم، منطقی نیست.
رستگار افزود: نصب برچسب روی محصولات تراریخته به مصرف کنندگان حق انتخاب می دهد.

** اگر تراریخته نمی خواهید، روی مصرف روغن خط بکشید
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو گفت: حدود 90 درصد سویای تولید شده و روغن آن در سراسر جهان تراریخته است. اگر روغن سویای تراریخته نمی خواهیم کلا باید روی مصرف این روغن خط بکشیم چون 90 درصد تولید آن تراریخته است.
رستگار افزود: بنابراین قضیه تراریخته ها باید عقلانی بررسی شود و با فرافکنی و مصاحبه های متناقض که یکی بگوید خوب است و دیگری بگوید بد است، راه به جایی نخواهیم برد.
وی خاطرنشان کرد: باید یک سیستمی وارد عرصه شده و این قضیه را حل کند چون بحث تکنولوژی و فناوری های جدید دنیا مطرح است و نمی توانیم از آن چشم بپوشیم. امروز تکنولوژی های جدید در حال رشد بوده و در صنایع غذایی به کار گرفته می شوند.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو تاکید کرد: تراریخته یکی از تکنولوژی های بسیار مهمی است که کشورهای اروپایی و آمریکایی و کشورهایی مانند هند و چین خیلی روی آن سرمایه گذاری و در آن ورود پیدا کرده اند.

** دو روغن تراریخته در ایران مجوز گرفته اند
وی گفت: سازمان غذا و دارو فقط به مواد غذایی فرآوری شده مانند روغن، مجوز تراریخته می دهد و تاکنون به دو مورد روغن تراریخته مجوز داده شده است.
رستگار افزود: اما مجوز فراورده های کشاورزی مانند سویا و دانه های غذایی را وزارت جهاد کشاورزی می دهد که اطلاعی ندارم آنها چه اقداماتی در این زمینه انجام داده اند اما به نظر می رسد که برخی کشورها مانند اروپایی، محصولات تراریخته را تحریم کرده اند و اجازه مصرف آن را نداده اند اما این محصولات در بسیاری از کشورهای آمریکایی و اروپایی با برچسب مصرف می شود.
وی خاطرنشان کرد: محصولات تراریخته در ایران نیز با برچسب استفاده می شوند، تقریبا تلاش کردیم از ضوابط اتحادیه اروپا کمک بگیریم. اعلام کردیم که هر کسی که می خواهد از محصولات تراریخته استفاده کند باید مشخصات آن را روی برچسب درج کند و علاوه بر آن میزان کمیت تراریختگی محصولات با یکدیگر متفاوت است.
رستگار اضافه کرد: نمی خواهم بگویم محصولات تراریخته خوب است یا بد اما نباید اینگونه شود که 10 سال دیگر هنوز مردد باشیم و متخصصان نظر کارشناسی شده خود را ارائه نداده باشند. تکلیف مردم در این زمینه باید مشخص شود.

** بایوتروریسم و تراریخته ها
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو گفت: در بحث بایوتروریسم، افرادی می گویند شاید تغییر ژنتیکی در محصولی مانند بذر ایجاد کنند و این بذر موجب شود که تمام بذرهای بومی خود را از دست بدهیم.
وی افزود: همچنین شاید بصورت ناخواسته یا با هدف مشخص بایوتروریسم، محصولات خاص مضری ایجاد شود که برای این کار می توان از بسیاری از غذاهای غیر تراریخته استفاده کرد.
رستگار تصریح کرد: یکی از روش های بایوتروریسم این است که مواد غذایی را به میکروب آلوده کرده و آن را توزیع می کند. همچنین می توانند برخی ویروس ها را وارد بذرها کرده و کل یک باغ را از بین برد.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو گفت: بایوتروریسم در محصولات غذایی وجود دارد و می تواند در مورد محصولات تراریخته نیز مطرح باشد و با یک تغییر ژنتیکی، کل ژنتیک اصیل بذرهای بومی کشاورزی ایران را از بین ببرد. یا فضایی ایجاد شود که در آینده کشاورزی ما را کلا زمینگیر کند.
رستگار افزود: معتقدم اینها بحث های جداگانه ای است و باید به این نکته توجه داشت که اکنون 200 میلیون هکتار زمین در دنیا تحت پوشش محصولات تراریخته است. 90 درصد روغن های سویا، تراریخته است. باید روغن ها را کنترل کنیم که میزان تراریختگی آنها چقدر است. تغییر ژن آنها بررسی شده بوده و کمترین ضرر را برای انسان داشته باشد، باید اینگونه مسائل را نظارت کنیم.
وی ادامه داد: حال که 90 درصد روغن سویا در دنیا تراریخته است و از سوی دیگر وارد کننده روغن هستیم، خودبخود دیگر محصولات تراریخته وارد کشور می شود، پس اگر کنترل و نظارت نداشته باشیم و مجوز صادر نکنیم این روغن بالاخره از مسیر قاچاق وارد کشور می شود.

** نگرانی های موجود در بحث تراریخته ها
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو گفت: نگرانی های در زمینه محصولات دستکاری شده ژنتیکی یا تراریخته دارم، یکی از نگرانی هایم این است که واقعا متخصصان مربوطه می توانند در این حوزه جمع شوند و نهادهای ذیربط از پدافند غیرعامل گرفته تا سازمان غذا و دارو در این باره یک نتیجه ملی بگیرند که تراریخته باید باشد یا نه.
رستگار افزود: اگر باید باشد اخبار متناقض مرتبط با آن باید متوقف شود و اگر نباید باشد همه باید در سیستم هماهنگ باشند نه اینکه هر کسی حرف جداگانه ای بزند زیرا موجب سردرگمی مردم خواهد شد و در آینده یک حالت تشویش ایجاد می کند.
وی ادامه داد: می خواهیم بصورت رسمی و کنترل شده از سوی سازمان غذا و دارو و جهاد کشاورزی برای این محصولات با آزمایش مجوز صادر کنیم، ترسم این است که تراریخته ها از مسیر قاچاق وارد کشور شوند.

** شواهدی دال بر وجود تراریخته های بدون مجوز در بازار
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو تصریح کرد: اینجا خود را به این مساله مشغول کرده ایم که آیا باید به تراریخته ها مجوز بدهیم یا ندهیم از آن سو ممکن است بصورت ناخواسته بازار نیاز وجود داشته باشد ونتوانیم بازار را تامین کنیم و محصولات تراریخته از طریق قاچاق وارد کشور شود.
رستگار افزود: شواهدی نیز در این زمینه موجود است که فرآورده ای روی برچسب آن چیزی نبوده اما داخل آن، محصول تراریخته استفاده شده است.
وی تاکید کرد: اگر بنا است از تراریخته ها استفاده کنیم باید روی آنها برچسب نصب شود.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو ادامه داد: برای رفع این چالش ها باید مسئولان نظرات کارشناسی خود را ارائه دهند. اگر نتوانیم مسیر نظارت و کنترل را برویم و نیاز عرضه نیز وجود داشته باشد قاچاق وارد کشور می شود و این موجب آشفتگی در حوزه محصولات دستکاری شده ژنتیکی خواهد شد.

** شاید ذرت ها تراریخته باشند
رستگار تصریح کرد: باید بر محصولات تراریخته نظارت داشته باشیم زیرا شاید بسیاری از این ذرت های آمریکایی که در اماکن مختلف بصورت ذرت بو داده در اختیار مردم قرار می گیرد، تراریخته باشند؛ اصلا نمی دانیم شاید از مسیر قاچاق وارد کشور شده اند.
وی افزود: اگر محصولات تراریخته می خواهد در کشور عرضه شود باید مانند کشورهای اروپایی برچسب داشته باشند.

به گزارش ایرنا، دولت یازدهم در پی قانونی سازی محصولات تراریخته در برنامه ششم توسعه است.