یلدا با پندگرفتن خانواده از تجربه زندگی روزهای سخت پدر و مادر بزرگ، زیباترین و بیاد ماندنی‌ترین شب مردم و بهانه ای برای دور هم جمع شدن در شب چله است که از روزگاران قدیم تاکنون جاری بوده و بدون شک در آینده هم ادامه خواهد داشت.

پاسداشت و حفظ فرهنگ اصیل ایرانی و توجه به آیین و سنت های گذشته در کنار ماندگاری رسوم کهن در میان ایرانیان باعث شده که یلدا، در زمره یکی از بهترین و ماناترین شب های مردمان این سرزمین تمدن ساز جای گیرد.

مردم هر منطقه ای از کشور با رسوم و آیین های ویژه ای، شب یلدا را با رسوم رایج و خاص خود گرامی می دارند و خاطره با هم بودن را با تفال بر دیوان خواجه حافظ لسان الغیب شیرازی همه ساله تکرار می کنند.

شهروندان ایلامی نیز هم پای مردمان ایران زمین، دارای رسوم و آیین های ویژه ای برای گرامی داشت شب چله یا شب یلدا هستند که برخی از آنها با گذر زمان رنگ باخته و برخی دیگر همچنان با شور و هیجان برگزار می شود.

یکی از سنت های کهن فراموش شده شب یلدا در ایلام، برپایی آیین محلی موصوف به ˈشلی ملیˈ بوده که نوجوانان شب یلدا روی پشت بام خانه ها می رفتند و با خواندن شعرهای محلی و طلب رزق و روزی از خداوند برای خانواده از آنان تقاضای هدیه و کادو می کردند.

بیشتر خانواده ها، سبد این نوجوانان را با شیرینی های سنتی و یا هر آنچه تنقلات در خانه بود، پر می کردند.

در این بین هنوز پخت شیرینی های محلی، دید و بازدید، هندوانه خوری، سیب و انار، فال حافظ و گردهم آمدن در خانه بزرگان قوم به عنوان دیگر سنت های شب یلدا، همچنان هر سال با شور و شوق وصف نشدنی تکرار می شود.

پخت شیرینی‌های محلی از قبیل ˈکله کنجی، شله کینه، برجی برساق، نان برنجی و خرماییˈ و مهیا کردن تنقلاتی نظیر ˈگنمه شیره، کفله ذرات، نخود کشمش، بادام کوهی و گردوˈ و میوه‌هایی نظیر سیب، پرتقال و هندوانه این شب را لذت بخش و بیادماندنی می کند.

کارشناس ارشد تاریخ در ایلام می گوید: شب یلدا به عنوان یکی از اعیاد ایرانیان در تاریخ ایران باستان دارای جایگاه و منزلت خاصی است.

ˈمجتبی مهدی بیگیˈ در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: تغییر شرایط آب و هوایی، طلب آب و باران و بهره مندی از گرمای آتش و خورشید باعث می شد که ایرانیان باستان به علت باور و اعتقادهای خود برای هر کدام جشنی ویژه برگزار کنند.

وی افزود: جشن مهرگان به مناسبت پایان فصل کار و کشاورزی و آغاز دوباره کاشت محصول، جشن اردیبهشت گان به مناسب گرامی داشت زمین پاک و شروع فصل کشاورزی، عید باستانی نوروز و شب یلدا از آن جمله است.

مهدی بیگی ادامه داد: هر چند آغاز فصل زمستان و شروع سرما و یخبندان با شب چله و یلدا آغاز می شود، اما مردم اعتقاد داشتند که با شب نشینی و دید و بازدید، همدلی، دیدار و با هم بودن می توانند بر سرما چیره شوند.

هر منطقه و هر قومی دارای سنت و آیین ویژه ای در شب یلدا است که از بزرگان آنها که وارثان تاریخ سترگ و با عظمت ایران هستند، به ارث رسیده است.

بدون ‌شک وجود اقوام و ملت های مختلف در جهان همراه با فرهنگ ها، سنت و آیین های مخصوص است که مردم ایران زمین به سبب پیشینه تاریخی و تمدنی که دارند از این قاعده بیرون نبوده و دارای اصالت و هویت فرهنگی و قومیتی کم نظیری در جهان هستند.

آیین ها و سنت هایی که مردم ایران زمین از دوران باستان تاکنون در اعیاد مختلف انجام می‌دهند، شنیدنی و جالب است زیرا مردم ایران زمین به مناسبت هر فصل و هر حادثه‌ای آیین و رسمی خاص برگزار می کنند.

در این بین شب یلدا به علت ارزش و جایگاه ویژه ای که از لحاظ فرهنگی میان مردم ایران زمین دارد، قابل توجه و بررسی است که باید بیشتر رسوم آن توسط کارشناسان برای جوانان و نسل کنونی تبیین شود.

این سنت ها به عنوان میراث معنوی و فرهنگی ملت از روزگاران قدیم بر جای مانده و وارد فرهنگ اسلامی ما ایرانیان شده و تاکنون هم پابرجاست اما ماندگاری آن و آشنا شدن نسل جدید با این خرده فرهنگ ها نیاز به اطلاع‌رسانی توسط رسانه‌ها و خانواده‌ها دارد.

متاسفانه جامعه در حال گذار و زندگی ماشینی باعث شده برخی از سنت های نیک ما به بوته فراموشی سپرده شود، اما این مساله نباید باعث شود که مردم به علت تجدد و مدرن شدن، سنت و اصالت فرهنگی خود را از یاد برند.

امروزه که همه ملت ها به عناصر و اجزا فرهنگی و پیشینه تاریخ و تمدنی خود می بالند، وظیفه خانواده، مدرسه، دانشگاه، نخبگان فکری، دولت، مطبوعات و رسانه هاست که از اهمیت، موضوع و جایگاه این سنت های ایرانی- اسلامی برای معرفی فرهنگ غنی و اصالت تمدنی ملت ایران به جهانیان بیشترین بهره برده شود.

یلدا به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و تاریخی ملت ایران که به ارزش های اسلامی چون ˈتکریم بزرگترها، صله رحم، پند و اندز، محبت و دوستی به خانوادهˈ مزین و آراسته شده یکی از این میراث معنوی گرانبهاست و اگر در این برهه که دشمنان هویت فرهنگی و دینی ما را نشانه رفته اند به جهانیان شناسانده و معرفی شود، ملت ها پی خواهند برد که ˈهویت غنی و فرهنگ پویا تنها نزد ایرانیان است و بس...ˈ

منبع: ایرنا