رضافرخی

جریان مادیگرا و امپریالیسم به دلیل در اختیار داشتن قدرت و ثروت و برنامه ریزی مشخص در این چند سال تاکنون در امر جریان سازی و سوق دادن جو حاکم سینما به سمت دلخواه خود موفق بوده است. از همین رو به باور کارشناسان، هالیوود به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای سینمایی جهان غرب تا به امروز تلاش داشته با تزریق روح مادی گرایی و ماتریالیستی همراه با چاشنی آمریکائیزم به کالبد سینما، عناصری همچون آزادی و استقلال و رهایی از استبداد را در بزنگاه فرهنگ و هنر از بین ببرد.

بسیاری از صاحب نظران حوزه سینما و مستند سازی که بر لزوم بازخوانی چنین عناصری که دقیقا در مقابل موجودیت سینمای سرمایهداری قرار دارد، تاکید میکنند، در امر وارد کردن تئوریهای خود به عرصه عمل ناکام ماندهاند. این در حالی است که جامعه هنری ایران به دلیل حضور در بستری مناسب نسبت به بسیاری از کشورهای همسایه خود پتانسیل بیشتری برای این بازخوانی وبه نوعی نمایندگی سینمای مستقل دارد.سینمایی که می تواند استقلال را با خروج از محدوده کاذب جریان موجود در سینمای جهان معنی کند.هر چند که این امر جز با تولید محصولات قوی میسر نخواهد شد.

برهمین اساس به نظر می رسد که حرکت تازه مرکز مستند سازی وسینمای مستقل می تواند گام موثری در ایجاد بستری عملی برای چنین فعالیتهایی باشد.این مرکز با برگزاری نخستین جشنواره فیلمسازان مستقل «افق نو» وفراخوان آثار به آن، تلاش داشته تا به نوعی حرکت تازه ای در شکل گیری وقوت این جریان در عرصه فرهنگ وهنر انجام دهد.

این جشنواره که در تاریخ 5تا15تیرماه در تهران برگزار شد با محور قرار دادن مسائلی همچون بیداری اسلامی،جنبش وال استریت نقش لابیهای صهیونیستی در بحرانهای اروپا و آمریکا، معرفی چهرههای سیاسی مبارز علیه صهیونیسم بینالملل و امپریالیسم جهانی، مقاومت و پایداری در مقابل اشغالگران، مقاومت اسلامی بر ضد رژیم صهیونیستی،تهدیدات جنگ علیه ایران و جنبشهای ضد جنگ، ۳۴ سال انقلاب اسلامی ایران، ایران هراسی و اسلام هراسی، جهان بسوی عدالت پایدار، جهان بدون صهیونیسم، جهان بدون تروریسم و سلاح هستهای به نوعی سعی دارد حرفهای تازه ای دراین عرصه مطرح کند که به باور بسیاری از صاحب نظران داخلی یکی از نیازهای فضای هنرهای -بصری جهان امروز است.

به ویژه که محورهای تعیین شده که هر کدام از آنها نیازمند بحثی بسیار طولانی است از مهمترین موضوعاتی هستند که در چندین سال حکومت جریان خاص غربی بر سینما وعرصه مستندسازی مورد غفلت قرار گرفته اند.غفلتی که از منظر کارشناسان حوزه های مختلف از جمله تحلیل گران سیاسی باعث بسط ونفوذ بیشتر هيمونی کشورهای قدرتمند غربی در افکار عمومی شده است.

این اتفاق در حالی مدنظر سینماگران مستقل قرار گرفته که مسائلی همچون جنبش وال استریت ویا نفوذ صهیونیزم وتروریسم دولتی وجنگ افروزی وهمچنین افشاگری علیه امپریالیزم جهانی که از محورهای اصلی این جشنواره هستند قابلیتهای سوژگی بسیاری دارند.به ویژه که در حوزه مستند های سیاسی-فرهنگی در مورد این موضوعات تاکنون کارهای چندانی صورت نپذیرفته که جشنواره «افق نو» می تواند آغازگر موج پرداختن به این مسائل مهم باشد.

از سوی دیگر باید به این مسئله هم توجه کرد که در برخی از این موضوعات، در چندین سال اخیر رسانه ها وبنگاههای فرهنگی-سینمایی غربی به شکل ویژه ای در حال مصادره کردن بوده اند.به عنوان مثال در ماجرای تروریسم تاکنون آثار زیادی در هالیوود ساخته شده که درهمه آنها کشورهای مسلمان ویا جهان سومی به عنوان منشا تروریسم به مخاطب نشان داده می شوند.نمونه این موضوع رامی توان درفیلمهایی همچون«چشم عقاب»،«صخره»،«مجموعه دروغها»،«پادشاهی» به عینه مشاهده کرد.علاوه براین، چنین مصادره ای در موضوعاتی همچون جنگ هم کاملا ملموس بوده است. به نحوی که هالیوود در مورد جنگهای آمریکا که بر اساس اسناد سازمان ملل در همه آنها خود تجاوزگر وآغاز کننده شناخته شده است ،تولیدات قابل توجهی را روی پرده نقره ای سینماهای جهان برده که در همه آنها این آمریکایی ها هستند که قربانیان جنگ بوده اند.

فیلمهایی همچون «غلاف تمام فلزی»،«ما سرباز هستیم»،«منطقه سبز»،«مهلکه»،«ویتنام»،«رمزگویان»نمونه های مشخصی از این دست فیلمهایی هستند که هالیوود در آنها جنگها را به انحاء مختلف به نفع آمریکا مصادره می کند وتلاش دارد تا جریان فکری یک طرفه ای که درآن حقیقت وارونه بیان می شود را بر فضای سینمایی جهان حاکم کند.

برهمین اساس برگزاری جشنواره «افق نو»با توجه به شرایط موجود در فضای محصولات بصری جهان نه تنها یک ضرورت به نظر می رسد بلکه حتی می توان آن را پتانسیلی دانست که تاکنون ازآن غفلت شده وبا توجه به بسترهای فکری ایرانی-اسلامی،جمهوری اسلامی ایران پتانسیل زیادی برای شروع یک موج مشخص وبرنامه ریزی شده دراین زمینه دارد.