به گزارش کورنگ به نقل از خبرگزاری فارس از کبودراهنگ، قلعه سنگی باشقورتاران در فاصله 1.5 کیلومتری ضلع جنوبی روستای باشقورتاران در بخش شیرین‌سو از توابع شهرستان کبودراهنگ است که بر فراز کوهی قرار گرفته است که پس از طی مسیری مالرو و در بخش‌هایی با شیب تندی که دارد امکان دسترسی به قلعه را دشوار کرده است.

از فراز این قلعه می‌توان گسترده وسیعی از دره‌ها، دشت‌ها و ارتفاعات پیرامونی منطقه را زیر پوشش دیده‌بانی قرار داد.

این محوطه تاریخی در دوره میانی اسلامی از مهمترین استقرارهای فرهنگی منطقه به شمار می‌آمد که بر اساس داده‌های باستان‌شناسان به عنوان حلقه ارتباطی با حوزه‌های فرهنگی دشت همدان و زنجان ایفای نقش کرده است.

نحوه برپایی و شکل‌گیری آن در ارتفاع، بیانگر اهمیت سوق‌الجیشی و استراتژیک آن در تبادلات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی منطقه است.

این قلعه با حصارهای دفاعی و مستحکم همانند قلعه‌های نظامی و دفاعی است که متناسب با بستر صخره‌ای آن شکل و فرم یافته است.

حصارقلعه به صورت دیواره سنگی قطور و برجک‌های دیده‌بانی با مصالح سنگ لاشه و ملاط ساروج در بیشتر قسمت‌های آن هنوز برجا مانده و در برخی بخش‌ها به مرور زمان فرو ریخته است.

قطر دیواره‌های حصارقلعه دو متر و ارتفاع بر جا مانده آن به چهار متر می‌رسد.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کبودراهنگ در این خصوص در گفت‌و‌گو با فارس اظهار داشت: در فرایند کاوش‌های باستان‌شناسی در سال 1391 در این قلعه تاریخی به سرپرستی اسماعیل رحمانی کارشناس باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان و سایر اعضای هیئت کاوش، کاوش‌های بیشتری در فضای داخلی قلعه متمرکز شد که نتایج پرباری حاصل و طی این کاوش 6 فضای سکونتی شناسایی شد.

مهدی غلامی افزود: در فضای شماره یک که فضایی نیمه تخم‌مرغی شکل در قسمت شرقی قلعه است از سه جهت به دیواره‌های سنگی حصارقلعه منتهی می‌شود که سازه سنگی با پلان نیمه بیضوی و سقف گنبدی شکل با ملاط نازک ساروجی در بخش درونی و بیرونی پوشش یافته که کاربری آن به صورت محلی برای ذخیره آب بوده است.

وی ادامه داد: فضای 2، 3 و 5 این قلعه باستانی در برگیرنده سه فضای مستطیلی با دیواره‌های سنگی و درگاه‌هایی است که به یکدیگر مرتبط می‌شوند.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کبودراهنگ ابراز داشت: این فضاها از طرف جنوب و شمال با دیواره سنگی حصار محصور شده که در مدت زمان تغییراتی در ساختار و نوع کاربری‌های موجود ایجاد کرده است.

این مسئول خاطرنشان کرد: ایجاد دیواره‌های خشتی بر روی ساختار سنگی، مسدود کردن برخی درگاه‌ها و احداث تنورها و اجاق‌ها بیانگر این تحولات است که از ساروج علاوه بر کاربرد با مصالح سنگی در ساخت بناها به عنوان پوشش نازک ساروج در کف بناها و دیواره‌ها در اکثر بناهای داخلی دیده می‌شود.

وی گفت: فضای شماره 4 این قلعه نیز بیانگر یک صحن مرکزی است که مهمترین عنصر ساختاری در آن راه پله‌ای سنگی است که در دو جهت شرقی و شمالی احداث شده است.

غلامی افزود: فضای شماره 6 به عنوان آخرین فضای شناسایی شده به دلیل کاربرد مصالح عمده آجری با پی سنگی از سایر بخش‌های کاوش شده متمایز شده است که رؤیت نیم‌ستون‌های تزئینی با مصالح عمده آجری با پوشش گچی در گوشه‌های بنا بر اهمیت ویژه این بخش افزوده است.

وی ابراز داشت: این گوشه به احتمال زیاد یک تالار گنبدی شکل پذیرایی بوده است که در طی کاوش از دل خروارها آوار بیرون آورده شده است.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کبودراهنگ با بیان اینکه این اثر تاریخی در 18 بهمن ماه 1389 به شماره 30019 به ثبت رسیده است، گفت: این قلعه شبیه به قلعه‌های دفاعی دوره اسماعیلیه از جمله قلعه استوناوند لمبسر و الموت است که به احتمال زیاد پایه اول آن در دوره ساسانی ساخته شده که بعدها در دوره اسلامی به ویژه در قرون میانی اسلامی مورد استفاده مجدد قرار گرفته است.

وی ابراز داشت: سفال‌های موجود در محل بیشتر مربوط به دوره سلجوقی تا ایلخانی است و این امر بیانگر استقرارهای مستمر در این زمان بوده است.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کبودراهنگ تصریح کرد: ادامه فرایند کاوش‌های باستانشناسی در سال‌های آینده در این قلعه تاریخی حقایقی فراوانی از تاریخ و فرهنگ این خطه را برای همگان نمایان خواهد ساخت.