کورنگ: بیرامعلی بختیاری - یکی از آداب و رسوم زیبای مردم مسلمان ایران برگزاری مراسم جهت تکریم اموات و یاد گذشتگان با هدف شادی روح اموات است. از سوی دیگر حجت الاسلام والمسلمین روحانی امام جمعه کبودراهنگ به کرات در چندین خطبه نماز جمعه بر ضرورت حذف تشریفات زائد از مجالس ختم تاکید کرده اند.
به این بهانه نگاهی گذرا به برخی آسیب هایی که این نوع تشریفات، سنت های حسنه  ها را تهدید و تأثیر آنها را معکوس می می کنند، داریم.  
تکریم اموات و یاد گذشتگان با هدف شادی روح آنان یکی از آداب و رسوم زیبای ملت مسلمان ایران است كه ورود و نشو و نمای برخی سنت‌های غلط و گاه فرهنگ غربی به آن تا جایی پيش می‌آید كه این سنت حسنه را به يك معضل فرهنگی و اجتماعی تبدیل می کند.
هدف از طرح ابعاد اين مسأله بررسی نقاط مثبت و منفی اين پديده فرهنگی و اجتماعی، مشخص کردن عرف جامعه اسلامی و باورهای دينی برای جلوگیری از شيوع و توسعه ابعاد منفی آن است.
يكي از علل رواج تشريفات زائد در مجالس ختم و مراسم سوگواری، عدم شناخت افراد از فرهنگ ناب اسلامی است. بسیاری از مردم هدف دستور اسلام برای برگزاری مراسم سوگواری را نمی دانند. متاسفانه برخی از مردم به جنبه‌های ظاهری و صوری زندگی مادی و نمودهای آن مانند تفاخر و تكاثر كه قرآن كريم نيز در آیات اولیه سوره تکاثر و آیه 20 سوره مبارکه حدید به آن اشاره کرده است گرفتار آمده اند، آنجا که می فرماید: اعلَموا أَنَّما الحَياةُ الدّنيا لَعِبٌ وَ لَهوٌ وَ زينةٌ وَ تَفاخُرٌ بَينکُم وَ تَکاثرٌ فی الأَموالِ وَ الأَولاد یعنی؛ بدانید که جز این نیست که زندگی این دنیا بازی و سرگرمی و آرایش نمودن و فخرفروشی تان به یکدیگر و افزون طلبی از همدیگر در اموال و فرزندان است.
آنچه که ما در جامعه امروز شاهد آن هستیم، چشم و هم چشمی‌ها و رقابت‌های شديد در دامن زدن به تشريفات زائد در مراسم ختم اموات است و تأسف بیشتر جایی است که خانواده‌هایی كه توانایی تأمين لوازم اوليه و ضروری زندگی خود را ندارند و گاه از تأمين زندگی عادی نيز محرومند گرفتار اين مسابقه خطرناك می‌شوند و شاید تا سال‌ها باید اقساط وام‌های دريافتی را پرداخت کنند و فاجعه بارتر آنجایی است که امام جمعه محترم گفت: برخی های برای تامین این هزینه ها به دنبال نزول برای احسان به اموات خود می روند و توضیح داد که اینگونه اقدامات نه تنها احسان نیست بلکه گناه نیز می باشد.
گرچه حجت الاسلام روحانی در اقدامی قابل تقدیر برای رفع این آسیب اجتماعی چندین سال است آن را در تریبون نماز جمعه مطرح کرده و نتایج خوبی هم داشته است اما برای رفع این آسیب اجتماعی نیاز به یک عزم عمومی وجود دارد.
ایشان در بسیاری از سخنرانی های خود ضمن هشدار به مخاطبين به بيان زیان‌ها و مضرات اين بدعت‌های ناروا پرداخته است و سنت‌ها و آداب صحيح اسلامی را بيان کرده و در ارتقاء سطح آگاهی عمومی مردم اقدامات موثری داشته است گر چه در برخی موارد با عدم استقبال صاحبان مجلس عزا و برخی مردم نيز مواجه بوده است.
از سوی دیگر اکثریت مردم طرح این‌گونه مباحث را مفيد می دانند و با توجه به اينكه غالباً گرفتار نتایج سوء این نوع تشريفات بوده اند، به دنبال راه حل هایی برای خلاص شدن از آن هستند.
 به نظر می‌رسد آگاهی دادن به مردم بهترين  راه حل برون رفت از این مشکل اجتماعی است و در این راستا بهترین مبنا استفاده از سيره معصومين عليهم السلام و منابع دینی و استفاده از ظرفیت ائمه جماعات و مبلغان دینی است.
شکی نیست که اصل برگزاری مراسم تعزيه و سوگواری امری نيكو و مورد پسند و سفارش اسلام است، اما در مقایسه‌ای اجمالی وضعیت اینگونه مجالس در جامعه امروزی با سنت‌های اصيل اسلامی متوجه می شویم که برخی ها امروزه حتی عمل كردن به سنت‌ها و دستورات دينی را برای خود كسر شأن می دانند.
به هر حال فلسفه برگزاری مراسم سوگواری و تعزیه، شادی روح اموات و تسلای خاطر بازماندگان است که متاسفانه امروزه در بسیاری از موارد به شائبه ریا و تظاهر آلوده شده است و برخی ها با نگرش انتفاعی به آن می نگرند، یعنی اینکه افراد برای خوش آمد دوستان و آشنایان در این گونه مجالس حضور پیدا می کنند.
یکی ديگر از علل برگزاری مجالس ختم ، حقّ ميّت بر بازماندگان و عموم مردم است که در اين مورد نيز روايات فراوانی وجود دارد.  از جمله این حقوق می توان به شركت در تشييع جنازه مومنین و مراسم کفن و دفن میّت اشاره کرد. وقتی مؤمنين در حقّ میت با نیت خالص دعا کنند به نيكوكار بودنش شهادت ‌دهند و برای مغفرتش در مجالس ترحیم، آيات نورانی قرآن را تلاوت کنند و به او رحمت بفرستند مسلّما تأثير زيادی در وضعيت او خواهد داشت.
یکی ديگر از علل شرکت در مراسم تعزیه و سوگواری، تنبّه و بيداری خود افراد است. چرا که شرکت در اینگونه مراسمات باعث ياد مرگ و قیامت می شود که در خود سازی و بیداری انسان از خواب غفلت مفید و سازنده است.
به هر حال آیا سفره‌های رنگين و زرق و برق های مجالس ختم كه در کنار آن خبری از فقرا نیز وجود ندارد و گاه با نزول ترتیب داده شده است، احسان محسوب می شود؟ ناگفته نماند هیچ کس منکر ثواب خیرات به اموات با نیت خالص و مال حلال برای فقرا نیست.
برای نيل به اين هدف ضمن روشنگری ائمه جمعه و جماعت به يك عزم مردمی نیاز است که هر كس بدون توجه به حرف‌های ديگران ابتدا بايد از خود و خانواده اش شروع كند.
انتهای پیام/ب