به گزارش کورنگ، حجت‌الاسلام حسین شهسواری، استاد پژوهشکده باقرالعلوم (ع) در گفت‌وگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت: خداوند متعال در قرآن کریم سوره قلم آیه 4 که آیه کوتاهی نیز می‌باشد در تعریف از رسول گرامی اسلام می‌فرماید «انک لعلی خلق العظیم» در شرح و تفسیر این آیه کوتاه مطالب فراوانی نقل شده است از جمله اینکه گفته شده شاید در تعریف و تبیین اخلاق، رفتار و ویژگی‌های اخلاقی پیامبر (ص) این آیه کافی باشد و با همین یک آیه اهل فن بدانند که اصلی‌ترین ویژگی رسول خدا (ص) خلق عظیم و خوش‌اخلاقی ایشان بود که این خوش‌اخلاقی عامل جذب بسیاری از مردم و حتی به تعبیر اهل معرفت موجب جذب معارف الهی از آسمان می‌شد.

وی افزود: شخص حضرت در این رابطه سخنی دارند بسیار موجز که می‌فرمایند: « با خوش‌اخلاقی روزی را از آسمان بگیرید» . این آیه که پیامبر (ص) را دارای عظیم‌ترین اخلاق و رفتار معرفی می‌کند در واقع بیان یکی از زمینه‌های مؤثر در بعثت رسول گرامی اسلام (ص) است. البته این بدان معنا نیست که چون ایشان خوش‌اخلاق بود پس به پیامبری نایل شد، در نتیجه تصور کنیم که هر کس خوش‌اخلاق باشد پیامبر می‌شود، اما یکی از ویژگی‌های خاص حضرت خوش‌خلقی مخصوص ایشان بود.

این پژوهشگر عرفان، کلام و فلسفه اسلامی تصریح کرد: شخص رسول گرامی اسلام (ص) توصیه می‌کنند که « هر کس می‌خواهد در بهشت به من نزدیک‌تر باشد خوش‌اخلاقی پیشه کند» و فرمودند: « خوش‌اخلاق‌ترین شما، نزدیک‌ترین شما به من است» . این خوش‌خلقی چه پیش از بعثت و چه پس از بعثت در حضرت دیده می‌شود. خصوصا در دوران قبل از بعثت، یکی از دلایلی که مردم جذب پیامبر (ص) می‌شدند و شیفته اخلاق حضرت می‌گشتند همین خلق نیکوی حضرت بود که مردم را برای هم‌صحبتی با ایشان ترغیب می‌کرد.

حجت‌الاسلام شهسواری در رابطه با مصادیق خوش‌خلقی پیامبر اعظم (ص) خاطرنشان کرد: امیرالمومنین (ع) در رابطه با اخلاق پیامبر (ص) این‌گونه سخن می‌گویند که « حضرت وقتی با کسی دست می‌داد هرگز زودتر از طرف مقابل دست خود را از دست وی برنمی‌داشت! چرا که دست دادن انواع مختلفی دارد و بر اساس آنچه که در روایات نقل شده است هنگامی که دو مومن با هم دست می‌دهند برکت بر آنها نازل می‌شود. همچنین فرمودند: هرگز دیده نشد حضرت در صحبت‌کردن با افرادی که با ایشان هم‌سخن می‌شدند یا از ایشان سوال می‌کردند، زودتر از طرف مقابل سخن را به پایان ببرند، به عبارت دیگر همواره با مخاطب همراهی می‌کردند و هر چقدر که او مایل به صحبت بود پیامبر (ص) نیز صحبت را ادامه می‌دادند. هرگز نشد که پای خود را مقابل کسی دراز کنند» .

عضو دانشنامه صحابه پیامبر (ص) در اشاره به دیگر مصادیق خوش‌خلقی ویژه رسول گرامی اسلام (ص) تصریح کرد: ما خوش‌اخلاقی را به خوش‌رویی، خوش‌ ‌برخوردی و صبر و تحمل معنا می کنیم. همچنان که پیامبر خدا (ص) فرمود: «من مبعوث شدم تا مرکز حلم باشم، حضرت هرگز خشمگین نمی‌شدند. همچنان که در شأن نزول آیه فوق‌الذکر آمده است که روزی پیامبر خدا (ص) از کوچه‌ای رد می‌شدند فرد طلبکاری گوشه عبای حضرت را کشید به گونه‌ای که عبا به گلوی حضرت گیر کرد و حالت کشش اتفاق افتاد، حضرت روی خود را برگرداند و از فرد حاضر سوال کرد که آیا کاری داری؟ فرد مورد نظر جسارت را تا جایی رساند که حتی با این تعبیر پیامبر (ص) را مخاطب قرار داد که « یا محمد(ص) تو بدهکار هستی و باید بدهی خود را بپردازی» رسول گرامی اسلام (ص) نیز حتی بدون آنکه رنگ چهره حضرت تغییر کند در پاسخ به وی فرمودند مسئله‌ای نیست، می‌پردازم.

حجت‌الاسلام شهسواری در رابطه با نوع برخورد و سیره رسول گرامی اسلام و خانواده نیز تصریح کرد: ایشان وقت خاصی از ساعات شبانه‌روز را به خانواده اختصاص می‌داد، این‌گونه نیست که تصور کنیم پیامبر (ص) در مسایل اخلاقی پس از رسالت خود را مقید به آداب خاصی کرده باشد، حتی پیش از بعثت نیز حضرت این‌گونه بود و از بدو تکون این ویژگی‌ها در حضرت مشاهده می‌شد. امام حسین (ع) می‌فرمایند من روزی از پدرم خواستم تا مقداری از پیامبر (ص) برایم سخن بگوید پدرم فرمود رسول خدا (ص) وقتی وارد خانه می‌شد بخشی از اوقات‌اش را به خانواده اختصاص می‌داد، خشمگین نمی‌شد مگر برای اجرای احکام الهی و انتقام‌گیر نبود.

وی خاطرنشان کرد: بارها شنیده‌ایم که فردی اوایل رسالت پیامبر (ص)، به حضرت بسیار جسارت می‌کرد از جمله شکمبه گوسفند بر سر حضرت می‌ریخت، وقتی چند صباحی از این فرد خبری نشد حضرت جویای حال او شدند، گفته شد بیمار است و رسول گرامی اسلام(ص) همراه با اصحاب به عیادت از وی رفتند. بر اساس آنچه که تاریخ نقل می‌کند هنگام ورود پیامبر(ص) و اصحاب همراه ایشان، فرد مورد نظر روی خود را پوشاند و خطاب به رسول گرامی اسلام(ص) عرض کرد: یا رسول الله (ص) پیش از آنکه شما را ببینم بفرمایید چگونه باید مسلمان شوم؟

حجت‌الاسلام شهسواری در ادامه به موضوع نوع رفتار و برخورد پیامبر(ص) با دیگران اشاره کرد و افزود: پیامبر اگر در حال پیمودن مسیری با کسی بود زودتر از طرف مقابل با کسی خداحافظی نمی‌کرد و لذا امروز نیز مستحب است که هنگام جداشدن از همراه خود چند قدم او را بدرقه کنیم.

موضوع وفای به عهد نیز از دیگر ویژگی‌های اختصاصی حضرت رسول (ص) بود که این پژوهشگر دینی به آن اشاره و افزود: نقل است که پیامبر (ص) در کنار صخره‌ای با فردی قرار ملاقات داشتند، حضرت در زیر آفتاب منتظر حضور وی بود، یکی از اصحاب عرضه داشت ای رسول خدا (ص) برای اینکه از آفتاب نجات یابید کمی جای خود را تغییر داده و در سایه منتظر باشید اما حضرت در پاسخ فرمود من اینجا با او وعده گذاشته‌ام و نمی‌خواهم خلف وعده از جانب من رخ دهد.

این عضو پژوهشکده باقرالعلوم (ع) یادآور شد: مرحوم علامه طباطبایی در همین رابطه کتابی را تدوین و تألیف کرده است تحت عنوان «سنن النبی» که ترجمه‌های متعددی از آن شده، کتاب دیگری نیز وجود دارد به نام «انشادالقلوب» که از مرحوم حسن بن محمد دیلمی، که در قرن پنج می‌زیسته به یادگار مانده است، در این کتاب نمونه‌هایی از حسن خلق‌های رسول گرامی اسلام (ص) برشمرده شده است.

پایان پیام/