نمایندگان مجلس سنا طرح تحریم ایران و روسیه را به تصویب رساندند. طرح موسوم به «قانون مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران- 2017» با 98 رأی موافق و تنها دو رأی مخالف در فهرست مصوبات مجلس سنا قرار گرفت.

 «برنی سندرز»، و «راند پال»، دو سناتوری بودند که به طرح تحریم‌های ایران و روسیه رأی مخالف دادند

نمایندگان مجلس سنای آمریکا از هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات در کمیته‌های بانکداری و روابط خارجی حدود یک هفته است که درباره اصلاحیه طرح تحریم‌های ایران مذاکره می‌کنند. در این طرح همچنین تحریم‌هایی علیه روسیه با اتهام دخالت این کشور در انتخابات آمریکا، الحاق کریمه و حمایت مسکو از سوریه گنجانده شده است.

سناتورها توافق کرده‌اند که تحریم‌های روسیه را به عنوان متمم به طرح تحریم‌های جدید ایران اضافه کنند که در صورت تبدیل شدن به قانون برنامه موشکی بالستیک ایران را هدف قرار می‌دهد و به رئیس جمهور آمریکا این اجازه را می‌دهد تا افراد و نهادهایی که با برنامه موشکی ایران همکاری می‌کنند، تحریم کند.

این طرح پس از تصویب در مجلس سنا برای تبدیل شدن به قانون بایستی در مجلس نمایندگان آمریکا نیز تصویب شود و سپس به امضای «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برسد.

بر اساس متممی که سناتور بن کاردین از ایالت مریلند، برای طرح جامع تحریم‌های ایران ارائه کرده است، سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا (ناسا) از تحریم های جدید ایران و روسیه معاف خواهد بود.

جزئیات طرح

طرح جدید سناتورها که در صورت تبدیل شدن به قانون، تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه ایران را افزایش می‌دهد، به طور کلی سه محور اصلی دارد:

1) تحریم‌های موشک بالستیک: که اشخاص دخیل در برنامه موشکی بالستیک ایران و کسانی که با آنها داد و ستد دارند را هدف تحریم قرار می‌دهد.

2) تحریم‌های جدید تروریسم: تحریم‌هایی مرتبط با تروریسم را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال  می‌کند و به طور مشخص قوانینی علیه افرادی تدوین می‌کند که در حال حاضر به بهانه حمایت ادعایی ایران از «تروریسم» تحریم هستند.

این قانون رئیس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌کند به فاصله حداکثر 90 روز بعد از اجرایی شدن، تحریم‌هایی را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اشخاص خارجی که جزو مقام‌ها، مأموران یا وابستگان این سازمان هستند، اعمال کند. 

3) اجرای تحریم تسلیحاتی: رئیس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌سازد تا دارایی افراد و نهادهای درگیر در  فعالیت‌های خاص مرتبط با تأمین، فروش و یا انتقال تسلیحات منع شده و مواد مرتبط به یا از ایران را توقیف کند.

به طور مشخص، طرح خواستار اعمال تحریم علیه افرادی است که در فروش، تامین قطعه، تعمیر و انتقال تانک، خودروی زرهی، تسلیحات با کالیبر بالا، هواپیماهای جنگی، بالگردهای تهاجمی، کشتی، موشک و سامانه‌های موشکی به ایران، نقش آفرین باشند.

حواشی تصویب تحریم های جدید قبل و بعد از رای گیری

پیش از آغاز رای‌گیری، سناتور بن کاردن (دموکرات) معاون کمیته روابط خارجی سنا نیز در حمایت از تحریم جدید ایران سخن گفت و آن را از اولین طرح‌های دو حزبی کنگره نامید.

سناتور باب کورکر که طرح تحریم جدید ایران به خاطر فعالیت‌های تروریستی را پیشنهاد داده بود، قبل از رای گیری این طرح از همه حمایت‌ها تشکر کرد.

مارک وارنر سناتور دموکرات ویرجینیا که حامی توافق هسته‌ای ایران بود، در صحن سنا گفت: از تحریم فعالیت موشکی و نقض حقوق بشر ایران حمایت می‌کند.

اما بیل نلسون سناتور فلوریدا درباره تحریم جدید ایران گفت، توجه کنیم که گزارش‌ها حاکی است ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند بوده است.

با آنکه تهیه‌کنندگان طرح تأکید دارند که لحن پیش‌نویس به نحوی است که در اجرای توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 خللی ایجاد نمی‌کند کارشناسان مسائل تحریمی حتی در آمریکا درباره مغایر بودن آن با این توافق هشدار داده‌اند.

به عنوان مثال، «آدام زوبین»، معاون وزیر خزانه‌داری سابق آمریکا چندی پیش در نامه‌ای خطاب به نمایندگان کنگره هشدار داده این پیش‌نویس توافق هسته‌ای با ایران را تضعیف کرده و در روابط آمریکا با متحدانش اخلال ایجاد خواهد کرد.

زوبین نوشته این تحریم‌ها «با توجه به اینکه دست‌کم مغایر با روح برنامه جامع اقدام مشترک دیده خواهند شد، موجب واکنش‌های وحشتناکی در داخل ایران و با متحدان ما خواهد شد.»

*** علاوه بر آن چیزی که در مورد جزئیات تحریم های جدید مطرح شد، طرح «مقابله با اقدامات ثبات‌زدای ایران» دارای بندی است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را سازمانی تروریستی قلمداد می‌کند و عملاً در روند عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران اخلال ایجاد می‌کند. این بند نقض مستقیم تعهدات آمریکا در بند 26 و 29 برجام است.

در بند 26 برجام آمده است: «ایالات متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ایالات متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رئیس جمهور و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست 2 که اعمال آنها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری می‌نماید، فارغ از فرآیند حل و فصل اختلافات پیش‌بینی شده در این برجام».

بند 29 توافق هسته‌ای هم تصریح دارد: «اتحادیه اروپایی و دولتهای عضو و همچنین ایالات متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تأثیرگذاری خصمانه و مستقیم بر عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت آمیز این برجام خودداری خواهند کرد».

جان کری، وزیر خارجه سابق آمریکا پیشتر در چند توئیت از قانونگذاران آمریکایی خواست از هرگونه تحریم بیشتر ایران خودداری کنند. کری هشدار داد تصویب تحریم‌های بیشتر علیه ایران ممکن است ناقض برجام باشد.

واکنش ها به تصویب تحریم های جدید علیه ایران

علی اکبر ولایتی عضو هیئت ویژه نظارت بر برجام گفت: اقدام سنای آمریکا در وضع مجدد تحریم‌ها علیه کشورمان مسلما بر خلاف روح و جسم برجام است.

وی افزود: قطعا هیئت نظارت بر برجام نیز این مسئله را بررسی و پاسخ مناسبی به اعمال تحریم‌های آمریکا خواهد داد. تحریم مجدد کشورمان توسط آمریکا برای جبران شکست‌های آن‌ها در منطقه است.

دکتر ولایتی تصریح کرد: با شکست‌های متوالی که آمریکا در کشورهای عراق و سوریه از جمهوری اسلامی ایران خورده است سعی می‌کند با اعمال تحریم بر این شکست‌ها سرپوش بگذارد.

بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به اقدام اخیر سنای آمریکا گفت: دولت ایالات متحده آمریکا براساس برجام که یک سند بین المللی است، تعهداتی دارد که باید آنها را بطور کامل و با حسن نیت انجام دهد. در این زمینه مقررات داخلی کشورها ملاک عمل نیست و دولت ها نمی توانند با توسل به چنین مقرراتی از زیر بار تعهدات قانونی خود شانه خالی کنند.‌

قاسمی خاطرنشان کرد: همانگونه که جمهوری اسلامی ایران تاکنون دقیقا به تعهدات خود عمل کرده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز بارها به آن اذعان داشته است، همه طرف های برجام موظف و متعهد اند به طور کامل به تعهدات خود عمل کنند. 

قاسمی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران مفاد و متن این قانون و روند تصویب آن در مجلس نمایندگان و امضای احتمالی توسط رئیس جمهور آمریکا را با دقت زیر نظر و بررسی دارد و هیات نظارت بر اجرای برجام اقدامات متقابل و متناسب را برای تأمین منافع ملی کشور با قاطعیت اتخاذ خواهد کرد.

قاسمی در پایان تاکید کرد: آنچه که در خصوص نیروهای نظامی و توانمندی های موشکی ایران در این طرح مطرح شده است کاملاً ناموجه و غیرقانونی است و اعلام می کنیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران شجاعانه از امنیت و منافع کشور خود دفاع خواهند کرد و چنین اقداماتی کوچکترین خللی در این راه ایجاد نخواهد کرد. مجددا تاکید می کنیم برنامه های دفاعی موشکی جمهوری اسلامی ایران کاملا مشروع بوده و حتی با قطعنامه 2231 مغایرتی ندارد و هیچ اقدامی قادر نخواهد بود جمهوری اسلامی ایران را از حق دفاعی مشروع  خود منع کند.

سرنوشت برجام

همانطور که توافق هسته ای ایران موسوم به برجام، در مذاکراتی که به نام 5+1 معروف بود انجام پذیرفت، ادامه ی راه برجام نیز خارج از 5+1 امکان پذیر نخواهد بود. ایران توافقی همه جانبه با اتحادیه اروپا و آمریکا کرده است. لذا وقتی یکی از طرفین از این توافق خارج شود چه دلیل واضحی برای پایبند بودن سایر طرفین بر مفاد برجام وجود دارد.

مخصوصا وقتی که سنگین ترین تعهدات و ضمانت های اجرا مخصوص ایران باشد. تعهدات اندک طرف غربی نه تنها انجام نمی شود، بلکه به شکل خجالت آوری به آن بی اعتنایی میشود. آیا ماندن بر سر این عهد یک طرفه عاقلانه است؟

حتی اگر اتحادیه اروپا با هر نیتی اعلام کند که بدون آمریکا هم بر سر تعهدات باقی خواهند ماند. هر چند این کار جای تقدیر دارد ولی چرا ایران باید بر سر سنگین ترین تعهدات باقی بماند تا به جای آن فقط تحریم چند بانک کوچک اروپایی برداشته شود و سفرهای سیاسی به پایتخت های اروپای میسر گردد؟

از طرفی هم باید گفت این بانک‌ها خصوصی هستند و حتی اگر دولت‌های اروپایی نیز آنها را برای همکاری با ایران تشویق کنند این بانک‌ها از تحریم‌های آمریکایی خوف دارند.

لازم به ذکر است که ایران از واکنش رئیس جمهور معلوم الحال آمریکا به هیچ وجه غافلگیر نشد. هشدار های رهبری و پیش بینی تحلیل گران همه بر همین اساس بود که پایبندی دولت جدید آمریکا به برجام احتمال بسیار کمی دارد.

راه معلوم است

تحریم های جدید آمریکا هر چند در باب مسئله هسته ای نیست ولی نقض توافق هسته ای به شمار می آید. و از آنجایی که این تحریم ها بر محور حقوق بشر هم هست لازم است به بازخوانی چند جمله از بیانات رهبر معظم انقلاب بپردازیم:

«اگر در هسته‌ای عقب نشینی کنید آنها مسئله موشک را پیش می‌کشند، اگر باز هم عقب بروید بحث حمایت از مقاومت را مطرح می کنند، اگر به عقب نشینی ادامه دادید موضوع حقوق بشر را جلو می آورند. بعد اگر معیارهای آنها را پذیرفتید سراغ حذف معیارهای دینی در حکومت می‌روند.»

جای بحث محتوایی برجام نیست؛ چرا که زیاد به ماهیت آن اشاره شده است. نکته قابل ملاحظه آن است که هم بدعهدی آمریکایی ها و هم گام بعدی آن ها بعد از توافق رهبری بار ها توسط رهبری به تیم مذاکره کننده هشدار داده شده بود. اما باز هم در کمال نا باوری شاهد بودیم که حرف از برجام دو و سه به میان می آمد.

انتهای پیام/