به گزارش کورنگ ،کمیل خجسته: بارها این جمله را شنیدهایم که «تاریخ قضاوت خواهدکرد» و دیدهایم که تاریخ بهمثابه یک قاضی سختگیر، قضاوتش درباره جوامع را خیلی روشن و صریح و حتی بعضاً کاملاً متضاد با قضاوت معاصران آن رخداد بیان کرده است. یکی از دلایل اینکه تاریخ میتواند قضاوت منصفانه و درستی داشته باشد، این است که جزئیات و فرعیات معاصر مشغولکننده گمراهش نمیکند. چشمان خیلیها از جلوی منظرهها و اتفاقات رد میشوند اما تنها یک عکاس زبردست یا نقاش هنرمند است که میتواند از یک محیط شرجی یا از جایی که نور خورشید داغ و سوزان میتابد یا صدای امواج دریاها کر کننده باشد، زیبایی حقیقی آن منظره را برای مردم نمایش دهد. راز مشترک ساختن این تصویر هنرمندانه و آن قضاوت عادلانه در توانایی فرعی - اصلیکردن رخدادهاست. انسان معاصر چون خود کنشگر فعال است و درگیرخودبهخودی جزییات و سختیها و حتی زشتیها، حتی شاید خود نداند که چه نقشی در جریان تاریخ در حال ایفا کردن است و آن آگاهی برایش حاصل نمیشود مگر آنکه بتواند رخدادها را اصلی-فرعی کند.
یکی از راههای قضاوت درباره جامعه، درک تصاویری است که آن جامعه در طول کنشهایش از خود میسازد. این تصاویر همان نشانهها و نمادهایی هستند که در طول حرکت جامعه بهوجود میآیند. نمادهای اجتماعی اگر موافق تصویری که افراد از خود سراغ دارند بهمثابه آهنربا، آنها را کنار هم جمع میکند. به تعبیر کوهن این نمادها، شباهتهای جامعه را به تصویر میکشند. شباهتهایی که در جامعه تعلق و وحدت ایجاد میکند.
عکس معروف شهید حججی در اسارت یک عضو داعش، جدیدترین نماد اجتماعی ساختهشده ما است که جامعه ایرانی را گرد خود جمع کرده است. تصویر حججی یک نماد اتفاقی نیست. جامعه ایرانی در طول همین چندسال نمادهایی که از خود ساخته، بسیار شبیه به هم بوده است. نماد پلاسکو همین چند ماه پیش بود که ساخته شد و در آن مردم همدردانه و فداکارانه کنار هم جمع شدند. عمل مشترک مردم در حضور پای صندوقهای رأی در انتخابات هم تصویر مجددانه و مسوولانه همین مردم بود. تشییعجنازه غواصان، چندی قبلتر بود که آحاد مردم را مثل یک دریا کنار هم منسجم ساخت و... اینها نمادهای تکرارشوندهای است که همه در درون خود یک درونمایه اصلی دارد. البته باید به این هم توجه کرد که این نشانهها نافی معضلات، آسیبها و تهدیدات موجود اجتماعی نیستند.
نمادهای اجتماعی اگر درست دیده شوند؛ آنقدر پر قدرت هستند که اجازه ندهند آن غبار و حجاب معاصربودن، آن مشکلات فرعی و سختیهای زندگی مسیر حرکتی جامعه را منحرف کند. هنوز خیلی نگذشته از میتینگهای انتخاباتی که امثال حججی را تندرو و ضد زندگی مردم خطاب میکردند و امروز عدهای از همان بلندگو بهدستان و برچسبزنندگان در حسابهای اینستاگرامی و توییتریشان خود را کنار آن شهید میدانند.
جامعهای که در آن یک دهه هفتادی بتواند نمادش را بسازد و چنان کند که سرداران دیروز و فرماندهان موسفید امروز برای او بهپا خیزند و کلاه خود را به احترامش از سر بردارند؛ مرد و زن ایرانی هر یک بهطریقی خود را به آن مجاهد متصل کند و همسرش -که خود از زنان نسل نوی انقلاب است- خود را دنبالهرو حضرت زینب کبری بداند؛ یعنی اینکه توانسته است به فرهنگ و ارزشهای خود را به نسل بعد منتقل کند که این به تعبیر پارسونز خود راز بقا و ماندگاری آن جامعه است.
نماد حججی دو تصویر مهم از جامعه ایرانی ارائه داد: جامعه ایرانی، دلبسته به معنویت است. جامعه ایرانی نسل به نسل پایبندی به انقلابش را حفظ کرده است. منظره جامعه ایرانی دلانگیز و جذاب است.
دیدگاه شما