حسین توسلی-کارشناس ارشد مسائل منطقه ای خاورمیانه:

عزم آمریکا برای از بین بردن تروریست ها، آن هم بدون همراه کردن ایران، بی نتیجه بودن این ائتلاف را به خوبی نشان می دهد. غرب پس از مدتها که منطقه خاورمیانه در نتیجه اقدامات داعش دچار بحران شده است، هم اینک خواستار برخورد بین المللی با این مسئله می باشد. نکته قابل توجه، نادیده گرفتن وظیفه اصلی سازمان ملل در تامین صلح جهانی از سوی غرب می باشد. هر چند بی توجهی غرب به کارکردهای سازمان ملل تازگی ندارد، اما این امر نشان می دهد که آنها نیز به نقش اصلی این سازمان در تامین صلح جهانی، کاملا بی اعتماد می باشند.

از سوی دیگر، عدم حضور جمهوری اسلامی در این ائتلاف نشان دهنده آن است که این ائتلاف بیش از آنکه هدفش از بین بردن تروریست ها باشد، اهداف سیاسی دیگری را مدنظر دارد. با توجه به روشنگری مقام معظم رهبری(مدظله العالی) مبنی بر درخواست آمریکایی ها از جمهوری اسلامی جهت همکاری برای مبارزه با داعش، عدم همراهی ایران با غرب در این موضوع، به الزامات و بایسته ها فکری و عملی ایران در عرصه بین المللی باز می گردد. به نظر می رسد آمریکایی ها از همان ابتدا تمایلی برای به وجود آوردن ائتلاف بین المللی برای برخورد با داعش نداشتند.

آنها خواستار همکاری دو جانبه و البته بدون آنکه رسانه ای شود، با ایران بودند. در واقع تمایل داشتند با همکاری دو جانبه با ایران، داعش را از میان بردارند. درخواست جان کری از دکتر ظریف نیز در همین راستا بوده است. اما پس از آنکه موفق به همراهی ایران با این مسئله نشدند، این ائتلاف را شکل دادند. اما چرا بدون حضور ایران؟ به نظر می رسد در صورت دعوت از ایران در این ائتلاف، تبعات سیاسی بسیاری برای آنها وجود داشت که به صورت موردی به آنها اشاره می کنیم:

1- حضور جمهوری اسلامی در این ائتلاف، به معنی پذیرش قدرت ایران و تاثیرگذاری این کشور در معادلات منطقه می باشد. غرب همواره تلاش کرده تا نقش ایران را در معادلات منطقه نادیده بگیرد. هر چند آنها به خوبی به قدرت ایران واقف می باشند، اما شدیدا از رسانه ای شدن این مسئله پرهیز می نمایند. چرا که به نوعی اعتراف به قدرت مهمترین مخالف خود در منطقه می باشد.

ایران همواره تاکید دارد که غرب در ایجاد و ساماندهی تروریسم در منطقه نقش اساسی را داشته است. بنابراین در ائتلافاتی که از سوی غرب در این خصوص باشد، شرکت نمی کند.

2- آمریکایی سالیان سال است که ادعا می کند ایران حامی تروریسم می باشد. در صورت ورود ایران به این ائتلاف، آنها باید در برابر افکار عمومی پاسخگو باشند که بالاخره ایران حامی تروریسم است یا مخالف تروریسم.

3- جمهوری خواهان کنگره آمریکا، انتقادات زیادی نسبت به عملکرد اوباما در رابطه با منطقه خاورمیانه و به خصوص جمهوری اسلامی ایران دارند. آنها معتقدند آمریکا برای حفظ سلطه خود در جهان، می بایست قبل از آنکه تهدیدی در جهان شکل گیرد؛ با آن مقابله کند. به همین خاطر اوباما را متهم به مماشات در خصوص بحران سوریه و حتی پرونده هسته ای ایران می نمایند. از آنجا که جمهوری اسلامی ایران تهدیدی عملی برای حفظ سلطه آمریکا در جهان محسوب می گردد، هر گونه همکاری غرب با ایران را رد می کنند. از این رو ورود ایران به این ائتلاف می توانست با واکنش کنگره همراه باشد.

اما جدای از این مسئله، جمهوری اسلامی ایران نیز در جهت سیاست های منطقه ای و بین المللی اش با الزاماتی روبرو می باشد که امکان ورود به این ائتلاف را ندارد:

1- ورود ایران به این ائتلاف، به معنی پذیرش رهبری آمریکا در این ائتلاف است. ایران همواره تاکید دارد که غرب در ایجاد و ساماندهی تروریسم در منطقه نقش اساسی را داشته است. بنابراین در ائتلافاتی که از سوی غرب در این خصوص باشد، شرکت نمی کند.

2- جمهوری اسلامی همواره بر این اصل تاکید دارد که کشورهای منطقه بدون دخالت قدرتهای خارجی باید مشکلات خود را حل نمایند. رویکرد ایران در مسئله افغانستان، عراق و سوریه مبتنی بر این مطلب می باشد. همکاری ایران با این ائتلاف ناقص این اصل است.

جمهوری اسلامی همواره بر این اصل تاکید دارد که کشورهای منطقه بدون دخالت قدرتهای خارجی باید مشکلات خود را حل نمایند. رویکرد ایران در مسئله افغانستان، عراق و سوریه مبتنی بر این مطلب می باشد. همکاری ایران با این ائتلاف ناقص این اصل است.

3- جمهوری اسلامی معتقد است که آمریکایی ها تروریست را به بد و خوب تقسیم می کنند و عزم جدی برای از بین بردن مسئله تروریست ندارند. تروریسم خوب آن دسته از گروههایی می باشند که در جهت منافع غرب حرکت می کنند، مانند سازمان منافقین و یا طالبان در زمان مبارزه با شوروی و همین طور داعش در زمان مبارزه با بشار اسد.

4- جمهوری اسلامی ایران نسبت به تشکیل این ائتلاف بدبین می باشد و معتقد است هدف آمریکا مبارزه با تروریسم نمی باشد، بلکه هدف آنها حضور نظامی در منطقه است.

هر چند جمهوری اسلامی ایران به دلیل هم مرز بودن با عراق و نفوذ بسیار در میان مردم این کشور و سیاستمداران آن، می تواند نقش راهبردی در این ائتلاف داشته باشد، اما به دلیل مطالب بیان شده امکان همکاری ایران در این زمینه وجود ندارد.

انتهای متن/